polityka zagr5

w

Republika Weimarska została zmuszona do zapłacenia ogromnych odszkodowań wojennych wynoszących 13 miliardy

marek w złocie. Poza tym właściwie została pozbawiona armii. Ale najbardziej dotkliwe były dla Niemiec straty    uIaOS^^CU

terytorialne. Odebrano im wszystkie posiadane przed wojną kolonie. Ale stracili także wiele w Europie. Francji musieli '    _r 0

oddać Alzację i Lotaryngię. Zagłębie Saary na 15 lat dostało się pod zarząd międzynarodowy (Ligi Narodów - organizacji (^N\óć’^'^c

międzynarodowej powstałej na mocy decyzji traktatu wersalskiego), a po upływie tego terminu o ich przynależności

państwowej miał zadecydować plebiscyt przeprowadzony wśród mieszkańców tego terytorium. Polsce przypadła

Wielkopolska i Pomorze Gdańskie, zaś na terenach Warmii i Mazur (niemieckie Prusy Wschodnie) oraz na Śląsku miały

być przeprowadzone plebiscyty. Ostatecznie całe Prusy⁷ wschodnie zostały przy Niemczech natomiast Śląsk został

podzielony między⁷ Polskę i Niemcy. Dodatkowo Niemcy traciły dwa miasta portowe: Gdańsk i Kłajpedę. Gdańsk stał się

wolnym miastem, a Kłajpeda przeszła najpierw⁷ pod zarząd międzynarodowy, a później na początku lat dwudziestych

została inkorporo\vana przez Litwę. Niemcy oczywiście nie byli zadowolone z warunków pokoju i uważali, że zostali

potraktowani zbyt surowo. Na pewno odmienne zdanie mieli w tej kwestii politycv w Warszawie. W interesie Polski leźakwJ, ^ r -

------—----- ^ -- ------ —-----^ -- * &

jak największe osłabienie Niemiec, tak, by ten kraj nie mógł już więcej zagrozić istnieniu państwa Polskiego ani nie - ry próbow⁷ał zmieniać kształtu granicy przebiegającej pomiędzy⁷ obydw⁷oma krajami. Tu więc stanowisko dyplomacji polskiej było zbieżne ze stanowiskiem rządu w⁷ Paryżu. W tej sytuacji nietrudno było osiągnąć porozumienie. Jego rezultatem był sojusz zawarty między Polską i Francją w 1921 r., zawierający także konwencję wojskową. Francja zobowiązywała się w nim do udzielenia Polsce pomocy wojskowej w⁷ razie ataku ze strony Niemiec. Sojusz z Francją stal się dla Polski na następne kilka lat podstawią polityki zagranicznej i gwarancją istnienia państwa polskiego. Z kolei dla Francji Polska była najważniejszym partnerem na wschodzie zastępującym w roli sojusznika w tej części Europy - Rosję, która do przejęcia władzy przez komunistów stanowiła tradycyjnego sprzymierzeńca Francji. Jednocześnie rząd w⁷ Paryżu chciał w Europie Środkow⁷o-Wschodniej wykreować blok państw powiązanych z Francją sojuszami, który to blok mógłby szachować zarówno Niemcy j ak i Związek Radziecki.

Jednak Francja szybko zrezygnował z planów⁷ prowadzeni ogólnoeuropejskiej polityki i skupił się przede wszystkim na ^ (YU fi ^ & obronie własnych granic. Po roku 1923, wraz ze zmianą ekipy rządowej zmienił się także stosunek tego państwu do ^    ^

Niemiec. Było to w dużej mierze podvktow⁷ane naciskami ze strony pozostałych mocarstw⁷-zwycięzców⁷ Wielkiej Wojny:

Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych. Ten zwrot w polityce Francji był bardzo niebezpieczny z punktu widzenia ^r    D ^E

polskiej dyplomacji

Jeszcze w⁷1923 roku w odpowiedzi na zaleganie przez Niemcy ze spłatami reparacji wojennych wojska francuskie zajęły Zagłębie Ruhiy, obszar bardzo uprzemysłowiony i niezwykle ważny dla niemieckiej gospodarki. Ale już w kolejnym roku Francja zgodziła się na zmianę ńybu spłaty⁷ odszkodowań, czyli przyjęcie tzw. planu Dawesa. Znacznie zmniejszał on obciążenia nałożone na Niemcy. Dodatkowo mocarstwa zachodnie udzieliły temu krajowi wysokich pożyczek, co pozwoliło odrodzić się niemieckiej gospodarce. Niemcy w rzeczywistości w postaci pożyczek i innego typu zastrzyków finansowych otrzymały prawdę tyle pieniędzy⁷ ile wpłaciły w⁷ ramach reparacji. Ostatecznie zresztą odszkodowania zostały⁷ zawieszone (miał na to wpływ⁷ wielki kryzys gospodarczy z lat 1929-33, który⁷ bardzo dotknął gospodarkę niemiecka i w zasadzie uniemożliwił spłatę reparacji). Najważniejszą oznaką zachodzącej we francuskiej polityce zagranicznej reorientacji było podpisanie tzw. paktu reńskiego w październiku 1925 roku. Sygnatariuszami zaw⁷artego w⁷ Locamo układu była Francja,

Belgia, Niemcy a także jako gwaranci wypełnienia jego postanowień: Włochy i Wielka Brytania. Na mocy paktu reńskiego Niemcy z jednej strony i Francja oraz Belgia z drugiej gwarantowały wzajemnie nienaruszalność granic. Jednak jednocześnie takich gwarancji nie otrzymały wschodnie granice państwa niemieckiego. Było to równoznaczne z przyznaniem, że od tej chwili niemieckie granice dzielą się na nienaruszalne i te, które mogą zostać zrewidowane. Do tej drugiej kategorii należały przede wszystkim granice z Polską i Czechosłowacją. Trudno się dziwić, że taki obrót spraw wywołał w Warszawie poruszenie i mocno zaniepokoił polskich polityków⁷. Niemcy przestały być na zachodzie izolow⁷ane.

Francja wyraźnie odcinała się od swojej wcześniejszej polityki wobec Niemiec. Niemcy stawał}⁷ się dla niej równorzędnym

partnerem. Oczywiście na takim układzie najwięcej tracił Polska, która nie mogła być już pewna skuteczności zawartego w⁷

1921 roku sojuszu. Francja skupiła się na swoich własnych granicach i rezygnowała ze spoglądania na problemy

europejskie w⁷ szerszej perspektywie. Za kilkanaście lat miało się to na niej zemścić. Na razie jednak politycy Francuscy byli

bardzo konsekwentni w swojej polityce wobec Niemiec i tak miało już pozostać Az do 1939 r. W 1930 r. rozpoczęła się V. \^rG ^

budowa tzw. Linii Maginota - zespołu umocnień i bunkrów na granicy z Niemcami, mających chronić Francję przez    '' G\ ^

ewentualnym atakiem ze strony wschodniego sąsiada. Kroki takie, jak ten tylko umacniały polityków w Warszawie, że

Francja me jest sojusznikiem godnym zaufania, a sam sojusz me stanowi wystarczającej gwarancji dla Polski. W związku ze

zmianą sytuacji międzynarodowej i ewidentnym osłabieniu pozycji Polski konieczne było wykonanie reorientacji w polskiej

polityce zagranicznej.

Potrzebę takiego zwrotu doskonale rozumiał Józef Piłsudski, który faktycznie wytyczał kierunki polskiej polityki    ^    . o !. -

zagranicznej po dokonanym przez siebie i swoich ludzi zamachu stanu 12 V 1926 roku, który⁷ przeszedł do historii pod P ^Vv nazwą "przewrotu majowego". Piłsudski nie miał złudzeń, co do właściwych celów⁷ polityki francuskiej, dlatego wiedział, że należy szukać innych dróg zapewnienia bezpieczeństwa państwu polskiemu.

W drugiej połowie lat dwudziestych Polska dyplomacja zdecydowała się na większą aktywność na forum Ligi Narodów. y >_L ^ g/PS)

Przede wszystkim z uwagi na to, że do ligi zostały przyjęte Niemcy (w 1926) i odgrywały⁷ w niej ważną role jako członek najważniejszej instytucji w tej organizacji, czyli Rady Ligi. Polska natomiast została członkiem półstałym Rady Ligi. Była

Strona 2

_y

lado. ^ct^,ora

Kj

ęuęiywo

SOROSA

_r