3685665820

Jean-Baptiste Say - działacz polityczny, przemysłowiec i ekonomista 15

Turgot¹⁴. Został przyjęty do grona redaktorów „Courrier de Provence^,:, wydawanego przez hrabiego Honore de Mirabeau. Wpływy intelektualne, którym uległ miody Say wyzwoliły w nim dwa oblicza: zamiłowanie do literatury oraz szerzenie idei rewolucyjnych. Podobnie jak środowisko, w którym przebywał, z gorliwością przyjmował nowe idee. Intelektualne kręgi rewolucyjne zdeterminowały jego orientację. Przychylał się zwłaszcza do nowych trendów intelektualnych apo-logizujących wolność, równość domagającą się zniesienia przywilejów, a także poszanowania własności prywatnej jako gwarancji wszelkiej wolności.

Poważne zmiany zarówno w życiu osobistym, jak i na krajowej arenie politycznej, towarzyszyły powrotowi Saya z kampanii w Szampanii, na którą zaciągnął się w 1792 r. Terror polityczny osiągnął swój punkt kulminacyjny - protektor Saya, Claviere, aby uniknąć gilotyny popełnił samobójstwo.

W 1793 r. Say poślubił Julie Gourdel Deloche, córkę byłego adwokata Rady Królewskiej. Związek ten byl bardzo udany i stanowił dla niego oparcie przez cale życie¹⁵. W tym okresie Say wraz z żoną założył małą szkółkę, w której propagował model edukacji doby oświecenia. Skromne czesne pobierane od uczniów pozwoliło Sayowi i jego rodzinie przetrwać najcięższe chwile, jednak praca nie zaspokajała jego ambicji.

3. Związki z Ideologami i pierwsze kroki na arenie politycznej

Na początku 1794 r., wraz z grupą Ideologów¹⁰ Say założył czasopismo „La Decade philosophiąue, litteraire et politiąue par une societe de republicains", którego zasadniczym celem było szerzenie idei oświeceniowych oraz propagowanie i obrona zasad moralnych. Założyciele periodyku przyjęli jako epigraf sentencję: Oświecenie i moralność są równie konieczne do utrzymania republiki, co odwaga, która potrzebna była, by ją zdobyć. Pomimo, iż czasopismo w swojej wymowie potępiało nadużycia i chaos czasów Wielkiego

¹⁴    E.L. Forget: Op. cit., s. 22.

¹⁵    J.-B. Say: Oeuvres diverses. Cyt. za: H. Hashimoto: Notes inedites de J.-B. Say qui cou-vrent les marges de la Richesse des Nations et qui la cńtiquent: redigees avec une introduction. „Economic and Buisness Revie\v" 1980, no°. 7, s. 56.

¹⁶    Szkoła Ideologów ukształtowała się około 1789 r. pod wpływem myśli Condillaca i Helvetiusa, a której czołowym przedstawicielem był Destutt de Trący - twórca terminu „ideologia'’. który oznaczał u niego naukę będącą swoistą analityką idei ogólnych, sprowadzającą je do prostych wrażeń zmysłowych powstających w mózgu i jako taka stanow ić ona miała część przyro-doznawstAva i zastąpić tradycyjną metafizykę. Innymi reprezentantami tego nurtu byli: Cabanis. Sieyes. Yolney. Dupuis. Daunou oraz Garat.