3685665816

Renata Pęciak

JEAN-BAPTISTE SAY - DZIAŁACZ POLITYCZNY, PRZEMYSŁOWIEC I EKONOMISTA

Wstęp

Jednym z najbardziej znanych klasyków ekonomii francuskiej jest Jean--Baptiste Say (1767-1832). Dzięki niemu klasyczna ekonomia angielska, a zwłaszcza myśl społeczno-gospodarcza Adama Smitha była rozpowszechniana na kontynencie europejskim. Tymczasem znajomość doktryny ekonomicznej Saya najczęściej sprowadza się bardzo ogólnie do uznania teorii francuskiego klasyka jako teorii liberalnej, bez podejmowania głębszych analiz, oraz do powszechnie znanego prawa rynków, którego autorstwo, choć kontrowersyjne, większość ekonomistów' przypisuje Say owi. Nieczęsto w literaturze przedmiotu można spotkać rozważania dotyczące Saya, a zwłaszcza wpływu doświadczeń zawodowych na jego teoretyczne ujęcie procesów gospodarczych. Trudno doszukiwać się również obszernych wzmianek dotyczących życia tego francuskiego klasyka.

Fundamentalna teza niniejszego artykułu opiera się na założeniu, że Jean--Baptiste Say z jednej strony był ideologiem, a z drugiej praktykiem, a jego teoria była owocem zarówno jego działalności na polu praktycznym - jako przedsiębiorcy, jak i jego badań teoretycznych.

1. Kilka odniesień genealogicznych

Korzenie genealogiczne Jeana-Baptiste’a Saya można znaleźć już w pierwszej połowie XVII w. w Nimes, gdzie w archiwach znajdują się pierwsze zapiski o rodzie Sayów. Najwcześniej wzmiankowanym antenatem Jeana-Baptiste’a był David Say, mistrz krawiecki. Protestanckie korzenie Sayów, na skutek odwoła-