POZYTYWIZM - CHRONOLOGIA I PERIODYZACJA
Etap |
Europa |
Polska - zabory |
Początek pozyty wizmu |
połowa XIX w. - pojawiły się sygnały nowego światopoglądu: 1830-1842 Kurs filozofii pozytywnej A. Comte’a; 1844 r. Rozprawa o duchu filozofii pozytywnej A. Comte’a; 1852 r. Katechizm pozytywisty A. Comte'a; ukazały się dzieła H. T Buckie^, H. Spencera, H. Taine’a, J. S. Mil-la |
1864 r. - upadek powstania styczniowego; 1871 r.- na lamach .Przeglądu Tygodniowego" ukazał się artykuł A Świętochowskiego My i Wy - manifest programowy polskiego pozytywizmu; 1870 - Teka Stańczyka Lata 70.: rozkwit literatury tendencyjnej, służącej propagowaniu pozytywistycznych założeń programowych |
Lata 80.
Najważniejsze fakty literackie:
1884 r. H. Sienkiewicz Ogniem i mieczem;
1885 r. E. Orzeszkowa Nad Niemnem,
1886 r. H. Sienkiewicz Potop, B. Prus Lalka;
1888 r. H. Sienkiewicz Pan Wołodyjowski;
1882 r. - powstał Hołd pruski J. Matejki;
1887 r. - założono warszawskie „Zycie”;
1890 r. - przewieziono zwłoki Mickiewicza na Wawel Wynalazki:
1883 r. - Z Wróblewski i K. Olszewski skroplili powietrze;
I. Łukasiewicz wydestylcrwał z ropy naftowej naftę;
M. Skłodowska-Curie wraz z mężem odkryli rad i polon (Francja)
rozkwit Lata 60-80. - rozwój nauki, filozofii, pożyty- kultury i sztuki: wizmu 1866 r. - A. Nobel wynalazł dynamit;
1869 r. - A. Mendelejew przedstawi! ukfad pierwiastków;
1871 r. - K. Darwin przedstawił teorię ewolucji;
1876 r, A. Bell wynalazł telefon; zostały odkryte prątki gruźlicy (B. Kocha), zastosowano szczepionkę Pasteura,
1885 r. wynaleziono silnik samochodowy (Deimler, Benz); w Europie tworzyły się potęgi kolonialne: Anglia, Francja, Niemcy;
1869 - budowano Kanał Sueski;
1870 r, - H. Schliemann odkopał Troję;
1887 r. — powstał teatr A. Antoine’a w Paryżu (nowe koncepcje teatralne);
1889 r. — w F’aryżu zorganizowano wy-
I stawę powszechną (zbudowanie wieży (Eiffla)
Ukazały się: Zbrodnia i kara, Idiota, Biesy, Bracia Karamazow Dostojewskiego, Anna Karenina L. Tołstoja, Ziemia, Nana, O powieści eksperymentalnej (1880 r.) E. Zoli;
1891 r. Przygody Shedocka Holmesa A. Conan-Doyle'a
schyłek
pozyty
wizmu
lata 90. XIX w. - obok idei pozytywistycznych wyraźnie widoczne były nowe - modernistyczne, powstały:
Dzika kaczka Ibsena, Ślepcy M. Ma-eterlincka, Tkacze G. Hauptmanna;
1895 r. - bracia Lumióre wynaleźli kinematograf, zastosowano promienie
1891 r. - debiut poetów młodopolskich: K. Przerwy-Tetmajera, A. Nie-mpjewskiego, E Nowickiego; ale: 1895 r, Quo vadis H. Sienkiewicza;