RENESANS chronologia i periodyzacja

RENESANS - CHRONOLOGIA I PERIODYZACJA

Etap	Włochy	Europa	Polska
początek	XIV w. odkrywanie g|S| rozpowszechnianie kultury antyku, tworzyli Francesco Petrarca i Giovanni Boccaccio	W w. — coraz szersze wpływy antyku, Czechy - działalność Jana Husa -pierwsze próby reform; upowszechnianie druku (wynalazek Jana Gutenberga z 1450 r.); Kolumb odkrył Amerykę (1492)	W w. Początki renesansu w Polsce wiąże się z takimi postaciami, jak Jan z Ludziska (w 1433 r. uzyskał doktorat z medycyny na uniwersytecie padewskim); Grzegorz z Sanoka (ok. 1407-1477) - arcybiskup lwowski, poeta, historyk, znawca twórczości Wergiliu-sza; Jan Ostroróg (1436-1501) - pierwszy polski pisarz świecki; Biernat z Lublina (ok. 1465-ok. 1529) - pierwszy polskojęzyczny świecki pisarz polski, autor Żywota Ezopa Fryga i licznych bajek; Klemens Janicki (1 S I 6—1543) - najwybitniejszy poeta połsko-łaciński początków renesansu.
rozkwit llilllll!—	XV w, -Tworzyli: Leonardo da yind, Rafeel San-ti, Tycjan, Michał Anioł, została założona Biblioteka Medyce-uszów we Florencji	XVI w. - ruchy reformacyjne; 1517 r. wystąpienie Marcina Lutra, nowe odłamy Kościoła: luteranie, kalwini, husyd. Erazm z Rotterdamu, najwybitniejszy humanista renesansowy, ukończył Pochwałę głupoty, tworzyli Hieronim Bosch, malarz niderlandzki Pieter Bruegel, działalność św. Teresy z Avila; we Francji powstała Plejada (m.in. Pierre Ronsard)	XVI w. Największy i najwspanialszy rozkwit polskiego odrodzenia to wiek XVI, określany mianem .złotego wieku” kultury i piśmiennictwa. Są to czasy rządów dwóch ostatnich Jagiellonów - Zygmunta 1 Starego (1506— 1548) i Zygmunta II Augusta (1548-1572) oraz Stefana Batorego (1576-1586), księcia siedmiogrodzkiego. XVI wiek to okres największych osiągnięć nauki, literatury i myśli publicystycznej doby staropolskiej. Tb wtedy właśnie żyli i działali: Mikołaj Kopernik (1473-1543), Andrzej Frycz Modrzewski (1503-1572), Mikołaj Rej (1505-1569), Jan Kochanowski (1530-1584), Mikołaj Sęp Szarzyński (ok. 1550— 1581) i Szymon Szymonowie (1558-1629). Jednoznaczne wskazanie dat granicznych „złotego wieku" polskiego odrodzenia jest bardzo dyskusyjne. Przyjmuje się, że początek tego okresu przypada na rok 1543, koniec zaś na 1584. W 1543 r. miało miejsce kitla bardzo ważnych wydarzeń: zmarli Mikołaj Kopernik i Klemens Janicki, drukiem ukazało się dzieło Kopernika O obrotach sfer niebieskich, Krótka rozprawa między trzema osobami. Panem, Wójtem a Plebanem Reja oraz O karze za mężobójstwo Frycza Modrzewskiego. 2 kolei rok 1584 to data śmierci Jana Kochanowskiego, najwybitniejszego polskiego twórcy renesansowego.

w.