DWUDZIESTOLECIE MIĘDZYWOJENNE chronologia i periodyzacja 2

20.

ukryte mechanizmy osobowości, ukazywano różne sposoby postrzegania rzeczywistości: M. Proust W poszukiwaniu straconego czasu (7-tomowy cykl powieściowy z I. 1913-1927, powieść przełomowa w dziejach XX-wiecznej powieści). Stosowano technikę symultaniczną polegającą na ukazywaniu tych samych zjawisk widzianych oczami różnych bohaterów - J. Joyce Ulisses (1922 r.). Jednocześnie powstawały słynne sagi rodzinne, np. J. Gal-sworthy’ego Saga rodu Forsytów. Nowe tendencje nie ominęły poezji. Tu nastąpiła prawdziwa inwazja kierunków, stylów, poetyk: ekspresjo-nizm, futuryzm, formizm, dadaizm, nadrealizm (surrealizm);

Nowe prądy pojawiły się też w psychologii i filozofii, co miało duży wpływ na artystów i oblicze nowej sztuki: efekty swoich badań publikowali: E. Husserl, R. Ingarden, E. Kretschmer, C. G. Jung, A. Adler i Z. Freud;

Nastąpił bujny rozkwit teatru, pojawiły się nowe koncepcje inscenizacyjne i doktryny dotyczące sztuki aktorskiej: B. Brecht, E. Piscator.

W dziedzinie filmu tworzyli Ch. Chaplin, S. Eisenstein. W 1930 r. wynalazek filmu dźwiękowego zrewolucjonizował przemysł filmowy. Właśnie wówczas powstały wielkie spółki kinematograficzne: Wamer-Bros, Metro-Golwyn.

Gospodarka po i wojnie światowej była zrujnowana, co powodowało niezadowolenie i przygnębienie. W 1929 r. miał miejsce krach na giełdzie nowojorskiej, co zapoczątkowało Wielki Kryzys Ekonomiczny. Próby stabilizacji kończyły się niepowodzeniami. Wzrastały napięcia społeczne i międzynarodowe. Europa stanęła przed groźbą faszyzmu isfiacionalizmu.___ współtwórcą jest Jan Lechoń związany z Legionami Piłsudskiego.

Działały kabarety, teatrzyki, rewie i kawiarnie sprzed lub z czasów I wojny światowej (kab. „Żywa mucha”, „Czarny kot", warszawski teatr rewiowy „Momus"). Powstały też nowe. Najsłynniejszy to „Qui pro quo" powstały w 1919 r., a prowadzony przez M. Hemara, J. Tuwima i F Jarossy’ego (Węgra).

Byt to także okres bujnego rozwoju kinematografii. Popularnością cieszyły się filmy Chaplina i westerny. W szkołach fifmowych kształcono aktorów. Zekranizowano dzieła literackie: Chłopów , i Ziemię obiecaną Reymonta, Przedwiośnie i Wierną rzekę Żeromskiego. Wraz z rozwojem filmu pojawiły się czasopisma filmowe: „Kino", „Film" i in-;

ne.

Warto pamiętać, że pod koniec lat 20. powstało polskie radio. W 1925 r. utworzono Polskie Towarzystwo Radiotechniczne, a w 1931 r. uruchomio-; no największą wówczas na świecie radiostację w Raszynie.

Z kinem i radiem współpracowali polscy literaci: Z. Nałkowska, J. Tuwim, J. Czechowicz, Cz. Miłosz.

Już na początku lat 20. pojawiło się pierwsze poważne zagrożenie - wojna polsko-rosyjska 1920 r. W ślad za nią przyszły kryzysy rządowe, w państwie szalała inflacja, 16 XII 1922 r. doszło do zamachu na prezydenta Gabriela Narutowicza, co było dobitnym potwierdzeniem chaotycznej sytuacji politycznej w nowym państwie. Problemy gospodarcze związane byty z różnicami w rozwoju ekonomicznym ziem poszczególnych zaborów. Podstawową sprawą stała się reforma walutowa, którą przeprowadzono w 1924 r. (Władysław Grabski). Marka polska została zastąpiona złotym. Niepokoje społeczne nie ustały. W dniach 12-14