promieniowanie1

Przebieg ćwiczenia

W zależności od indywidualnych preferencji osoby wykonującej ćwiczenie i jej opiekuna, pomiary mogą być wykonywane w różny sposób. Poniżej proponowane są dwie z wielu alternatywnych strategii postępowania. W obu przypadkach należy najpierw przygotować spektrometr do pracy i przeprowadzić jego cechowanie:

1, umieścić źródło promieniotwórcze w pobliżu detektora i powoli podnieść napięcie zasilające do wartości -35QV (z prędkością nie przekraczającą 100V/min), cały czas obserwując impulsy z detektora na ekranie oscyloskopu,

Z zapoznać się z programem obsługi analizatora zainstalowanym na komputerze PC i zarejestrować przy jego pomocy widmo promieniowania obserwowanego przez detektor,

3.    obejrzeć. impulsy z przedwzmacniacza i wzmacniacza oraz dobrać takie wzmocnienie impulsów aby wykorzystać pełny zakres analizatora (tu można sobie pomóc analizatorem wielokanałowym i tak zmieniać wzmocnienie aż w pełnym zakresie 0-4095 kanałów znajdą się wszystkie linie promieniowania emitowanego przez źródła cechujące np. ^n}Ba, '^?Co),

4.    zebrać i zapisać na dysku komputera widma promieniowania emitowanego przez źródła cechujące {przykłady takich widm zamieszczono na rysunkach i i 2 załączonych do instrukcji)', podczas rejestracji widm należy dokonać identyfikacji obserwowanych linii widmowych (pomagając sobie tablicami znajdującymi się w pracowni) oraz wyznaczyć wstępnie parametry tych linii (.środek ciężkości, szerokość w połowie wysokości i. pole powierzchni),

5.    przy pomocy analizatora przeprowadzić energetyczne cechowanie spektrometru czyli wyznaczyć zależność energii promieniowania od położenia linii widmowych.

Po wykonaniu cechowania należy wykonać pomiary promieniowania X indukowanego w materiałach o nieznanym składzie. Można tego dokonać albo tak jak opisano w punkcie 6. lub 7. niniejszej instrukcji:

6.    Specjalnie skonstruowane źródło cząstek a. zawierające nieznany materiał, należy umieścić tuż przed detektorem i zarejestrować widmo promieniowania emitowanego przez to źródło; dokonując podobnego pomiaru z kilkoma takimi źródłami i porównując otrzymane widma ze sobą można wskazać linie promieniowania charakterystycznego wspólne dla wszystkich źródeł oraz takie, które występują tylko w każdym ze źródeł z osobna (przykładowe widmo jest pokazane na rysunku 3).

7.    Dowolne źródło cząstek a należy umieścić w specjalnej podstawce umieszczanej na detektorze (można umieścić w sumie do czterech źródeł równocześnie) i zarejestrować widmo bez umieszczania w strumieniu cząstek jakichkolwiek materiałów (rysunek 4) oraz po umieszczeniu dowolnego materiału w strumieniu cząstek (rysunek 5). Podobnie jak w punkcie 6, porównując otrzymane widma ze sobą można wskazać linie promieniowania charakterystycznego wspólne dla wszystkich źródeł oraz takie, które występują tylko w każdym ze źródeł z osobna (nawet "gołym okiem można pokazać czym różni się widmo z rysunku 5 od tego na tysunku 4).

X - 1 strona 2 z 3

UWAGA : wykonując ćwiczenie należy zachować szczególną ostrożność. Nie dotykać elementów układów elektronicznych i detekcyjnych będących ”pod napięciem”, unikać bezpośredniego kontaktu ze źródłami promieniotwórczymi i nie spożywać jakichkolwiek artykułów spożywczych na terenie pracowni.

! ! I W żadnym wypadku nie dotykać źródeł używanych w ćwiczeniu. Są to źródła otwarte. Przy ich przenoszeniu należy posłu£iwać się pencetą i! ?