PRZECINEK

PRZECINEK STAWIAMY:

PRZYKŁADY

pomiędzy zdaniami złożonymi podrzędnie, połączonymi spójnikowo

•    Ha lekcji geografii dowiedziałem się. ie największym krajem na świecie jest Rosja.

•    Muszę pójść do sklepu, bo zabrakło w domu śmietany.

przed zdaniem nadrzędnym, a po zdaniu podrzędnym, kiedy część podrzędna ze spójnikiem albo zaimkiem rozpoczyna zdanie złożone

Kto pierwszy dobiegnie do mety. otrzyma zloty medal. Jak Kuba Bogu. tak Bóg Kubie.

• pomiędzy zdaniami współrzędnymi połączonymi bezspójnikowo

Karciarz wystartował, nabrał rozpędu, mocno wybił się z progu, wylądował gładko na ziemi.

między zdaniami współrzędnymi połączonymi spójnikami:

Moja siostra dobrze się uczy. a ja mam słabe wyniki. Miałem pójść na boisko, ale rozbolała mnie głowa.

Kochał ją. więc postanowił się z nią ożenić.

Kie piszesz do mnie listów, wobec tego ja też nie napiszę.

Basia pomaga ubogim, czyli dziewczyna ma dobre serce. Kie wykonałeś polecenia, innymi słowy zawiodłem się na tobie.

a)    przeciwstawnymi: a, ale, lecz, jednak, jednakże, zaś, wszakże, za to owszem, natomiast, tylko, tylko że, jedynie, przecież, raczej, tymczasem

b)    wynikowymi: więc, dlatego, toteż, to, zatem, wobec tego, skutkiem tego, wskutek tego

c)    synonimicznymi (wyjaśniającymi): czyli, to jest, to znaczy, innymi słowy

pomiędzy połączonymi bezspójnikowo jednorodnymi wyrazami zdania pojedynczego

W domu były trzy pokoje, kuchnia, jadalnia, dwie łazienki. Moja mama jest mądra, dobra, delikatna.

przed wyrazami i wyrażeniami powtarzanymi

Wojtek był mocno, mocno zawiedziony. Rana była bardzo, bardzo duża.

przecinkiem oddzielamy w zdaniu wyrazy i wyrażenia występujące w wołaczu

Dorotko, sprzątnij książki ze stołu. Podejdź do mnie. Amelko.

• przecinkiem oddzielamy w zdaniu różne wtrącenia

Dziś wielu przyjaciół, m. in. Kasia. Krzysiek i Tomek, gratulowało mi zdanego egzaminu.

Potykam się często, przynajmniej dwa razy w miesiącu.

^przecinkiem oddzielamy wyrazy zakończone na -ąc, -wszy, *łszy [(imiesłowy) wraz z określeniami

Pomstował na cały świat, mrucząc coś pod nosem. Hawet się nie zaczerwienił, słysząc te obelgi.

dwoma przecinkami oddzielamy wypowiedzenia wtrącone w zdaniach złożonych. Są nimi najczęściej: sądzę, myślę, przypuszczam, wiadomo, zdaje się, być może, jak widać

Za rok. być może. wyjadę do Holandii.

Wygrałem ten wyścig, przypuszczam, o ułamki sekund. Bardzo się starałem, jak widać, bez efektów.

dwoma przecinkami oddzielamy zdanie podrzędne, które jest wplecione w część nadrzędną

Wszystko, co dotychczas zrobiłem, przyszło mi z dużą trudnością.

Krowa, która dużo ryczy, mało mleka daje.

po wyrazach wyrażających okrzyk: ach, hej, halo, o, ho, oj

Halo. kto mówi?

Oj. nadepnąłeś mi na palce!

przed spójnikami: I, lub, albo, ani, nl, a (w funkcji łącznej) gdy wprowadzają one wtrącenia i dopowiedzenia przed spójnikami powtórzonymi albo, ani, bądź, czy, i, nl, oraz, tudzież, lub

Wypiłem kilka szklanek wody. i przyniosło mi to wielką ulgę. Mowa była o wypadku, a właściwie o stanie zdrowia Marty.

Ola lubi i dobrze zjeść, i dobrze się zabawić. Kie było go ani w kuchni, ani w jadalni.

przed wyrazem jak gdy rozpoczyna on wyliczenie, wyszczególnienie

Sport kształtuje wiele dobrych cech człowieka, jak cierpliwość, szlachetność, honor, odwagę.

Ugotuj ten obiad, jak potrafisz. Łatwiej to powiedzieć, niż wykonać.

przed wyrazami: jak, jakby, niż, niby w zdaniach złożonych porównawczych

□nsman