Instytucje i instrumenty... 39
będących przecież typowym przykładem opcji złożonych mamy raczej do czynienia nie z nową konstrukcją w sensie instrumentalnym, lecz z pewną strategią inwestycyjną.
Zgodnie z przyjętym wcześniej założeniem spróbujmy stworzyć szersze tło do interpretacji cech derywatów, rozszerzając analizę akcji i obligacji jako aktywów bazowych.
Akcje mają podwójną naturę. Z punktu widzenia właściciela, akcja jest papierem wartościowym stwierdzającym jego udział w kapitale spółki akcyjnej i ucieleśniającym określone prawa (nabyte w zamian za wkład w kapitał spółki). Dla spółki akcja jest odpowiednikiem części jej kapitału, stanowiącego finansową podstawę jej działalności i materialnej odpowiedzialności za podejmowane zobowiązania. W prawie handlowym termin akcja jest używany w trojakim znaczeniu:
1. jako część ułamkowa przysługująca akcjonariuszowi w kapitale akcyjnym,
2. jako legitymacja ogółu praw i obowiązków akcjonariusza w stosunku do spółki,
3. jako papier wartościowy emitowany przez spółkę.
W tabeli 3.1 i na rysunku 3.2 przedstawiono kluczowe podziały w świecie akcji.
Tabela 3.1. Trzy podstawowe podziały w świecie akcji
Kryterium podziału |
Rodzaj akcji |
Charakterystyka akcji |
Sposób objęcia akcji |
Akcje gotówkowe |
Wydane za wkłady pieniężne |
Akcje aportowe |
Wydane za wkłady niepieniężne (np. za nieruchomości) | |
Forma dokumentu i forma obrotu |
Akcje imienne |
Zawierają w tekście nazwisko akcjonariusza. Przeniesienie tytułu własności jest skomplikowane. |
Akcje na okaziciela |
Przeniesienie tytułu własności przez proste wręczenie dokumentu (uproszczona forma obrotu) | |
Rodzaj uprawnień przysługujących właścicielowi |
Akcje zwykle |
Nie korzystają z żadnych dodatkowych praw |
Akcje uprzywilejowane |
Przynoszą dodatkowe uprawnienia (dotyczące prawa głosu, dywidendy, udziału w majątku). |
Źródło: opracowanie własne