psałterz floriański 1

15

ypouada na(m) te(n)to oce(c) s(u<j>)ti sy(meon) suoie p(re)sm(er)n© ucesene ilkoz douidena, bo moui: videle ocy moy zba(ue)ne tuoie. rosmagite uidene nalazimy ysuętem pisany bog(a) nse(mogące)go. Ona gi p(ir)uey u[id]al hab(ra)ha(m) podob(ra)zem t(ry) mpzy pod(ro)ce ydę-cego, au(to)re gy uidal moyses uekru poiaięcego. at(r)ece gy uidal uidal ezechiel nauisokem stoicy sedęcego. actuarte gy uidal s(uę)ti jan pod-ob(ra)ze(m) barancha sm(er)nego. apęt© gy uidal t(en)to oc(ec) s(u9)ti symeon podoblcenim cloueob[ym]...

PSAŁTERZ FLORJAŃSKI

Psałterz florjański — to najzacniejszy i najważniejszy nasz zabytek staropolski. Znajdował się w bibljotece klasztornej opactwa kanoników lateraneńskich w St. Florian pod Linzem, w Austrj i Górnej: stąd nazwa zabytku ¹). — Rękopis Psałterza jest księgą formatu foljo, składającą się z 296 kart pergaminowych, zapisanych gotyką w dwie kolumny. Kodeks zdobią piękne iluminacje. Tekst zawiera całkowity przekład psałterza w trzech językach: łacińskim, polskim i niemieckim, symbol .wiary św. Atanazego i pięć kantyków; psalmy poprzedzone są dwoma prologami. W tekście dadzą się odróżnić trzy części: pierwsza, najwcześniejsza, do karty 188 (ps. 101, w. 18 włącznie), druga do drugiego wersetu ps. 107, trzecia (z początku wieku XV) do końca rękopisu.

Zabytek odnalazł (ok. r. 1825) bibljotekarz klasztorny, ks. Chmel, któty o swem odkryciu doniósł znanemu slawiście Kopitarowi, podówczas kustoszowi Bibljoteki cesarskiej w Wiedniu. Kopitar podzielił się wiadomością z J. S. Bandtkiem, bibljo-tekarzem Uniwersytetu Jagiellońskiego, który ogłosił pierwszą wiadomość o Psałterzu p. t. Wiadomość o najstarszym może psałterzu kanoników łateranenskich w klasztorze św. Floriana. Kraków, 1827.

Wydania. Pierwsze wydanie Psałterza ukazało się w r. 1834 w Wiedniu, staraniem Stanisława hr. Dunina-Borkowskiego, a przy współudziale Kopitara p. t. Psałterz królowej Małgorzaty, pierwszej małżonki Ludwika I... najstarszy dotąd znany pomnik piśmiennictwa polskiego. Wydany staraniem... Wiedeń. 1834. — Drugie, krytyczne wydanie dał Władysław Nehring: Psalterii Florianensis partem polonicam ad fidem codicis recensuit, apparatu critico, indice locupletissimo mstruxit... Posnaniae, 1883. — Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki. Rękopis Biblioteki Narodowej w Warszawie... Staraniem i pod redakcją Ludwika Bemackiego. Lwów, 1939. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Z zasiłkiem Sejmu Śląskiego. Wyjątki niniejsze przytaczam według wydania Nehringń i Bernackiego.

Opracowania (najważniejsze). Nehring Wł., Iter Florianense. 0 psałterzu florjariskim łacińsko-polsko-niemieckim, w szczególności o polskim jego dziale. Poznań, 1871. — Tenże, Ueber den Einfluss der altćechischen Sprache und Literatur auf die altpolniche. JA t. 2 (1877), str. 409—36. — Tenże przy wydaniu Psałterza (Psalterii Florianensis etc. j. w.) str. I—LI. — Leciejewski J., Die Sprache des pol-nischen Teils des Florianer Psalters. JA t. 6 (1882), str. 495—548, t. 8 (1884), str. 74—92, 256—74. — Nehring AS str. 100—108. — Brttckner Al. LRPŚ t. 2, str. 7—14. — Tenże, Psałterze polskie do połowy XVI wieku. RAD Wydz. filoL t. 34 (1902), str. 258—64/®= Łoś PPP str. 140—150 (Oprać, i bibljografja)J ^ Piłat HLP t. 1, cz. 1, str. 235—46. — Bruchnałski W., Początki literatury polskiej a ko-^ł) Obecnie Psałterz jest własnością Bibljoteki Narodowej.