CCF20090112000

15

ypouada na(m) te(n)to oce(c) s(u<j))ti sy(meon) suoie p(re)sin(er)ne - :-esene ilkoz douidena, bo mom: yidele ocy moy zba(ue)n6 tuoie. rismagite uidene nalazimy ysuętem pisany bog(a) use(mogące)go. Oua r- p(ir)uey u[id]al hab(ra)ha(m) podob(ra)zem t(ry) męzy pod(ro)ce ydp-:«go, au(to)re gy uidal moyses uekru polaipcego. at(r)ece gy uidal uidal e-zechiel nauisokem stoicy sedpcego. aetuarte gy uidal s(up)ti jan pod-:b'ra)ze(m) barancba sm(er)nego. apęte gy uidal t(en)to oc(ec) s(uę)ti symeon podoblcenim clouechfym]...

PSAŁTERZ FŁORJAŃSKI

Psałterz fłorjański — to najzacniejszy i najważniejszy nasz zabytek staropolski. Znajdował się w bibljotece klasztornej opactwa kanoników lateraneńskich w St. Florian pod Linzem, w Austrji Górnej: stad nazwa zabytku ¹). — Rękopis Psałterza est księgą formatu foljo, składającą się z 296 kart pergaminowych, zapisanych gotyką w dwie kolumny. Kodeks zdobią piękne iluminacje. Tekst zawiera całkowity przekład psałterza w trzech językach: łacińskim, polskim i niemieckim, sym-ool wiary św. Atanazego i pięć kantyków; psalmy poprzedzone są dwoma prolo-sami. W tekście dadzą się odróżnić trzy części: pierwsza, najwcześniejsza, do karty 188 (ps. 101, w. 18 włącznie), druga do drugiego wersetu ps. 107, trzecia (z początku wieku XV) do końca rękopisu.

Zabytek odnalazł (ok. r. 1825) bibljotekarz klasztorny, ks. Chmel, który o swem odkryciu doniósł znanemu slawiście Kopitarowi, podówczas kustoszowi Bibljoteki cesarskiej w Wiedniu. Kopitar podzielił się wiadomością z J. S. Bandtkiem, bibljo-tekarzem Uniwersytetu Jagiellońskiego, który ogłosił pierwszą wiadomość o Psałterzu p. t. Wiadomość o najstarszym może psałterzu kanoników lateraneńskich w klasztorze św. Floriana. Kraków, 1827.

Wydania. Pierwsze wydanie Psałterza ukazało się w r. 1834 w Wiedniu, staraniem Stanisława hr. Dunina-Borkowskiego, a przy współudziale Kopitara p. t. Psałterz królowej Małgorzaty, pierwszej małżonki Ludwika I... najstarszy dotąd znany pomnik piśmiennictwa polskiego. Wydany staraniem... Wiedeń, 1834. — Drugie, krytyczne wydanie dał Władysław Nehring: Psalterii Florianensis partem polonicam ad fidem codicis recensuit, apparatu critico, indiee locupletissimo instruxit... Posnaniae, 1883. —- Psałterz fłorjański łacińsko-polsko-niemiecki. Rękopis Biblioteki Narodowej w Warszawie... Staraniem i pod redakcją Ludwika Bernackiego. Lwów, 1939. Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Z zasiłkiem Sejmu Śląskiego. Wyjątki niniejsze przytaczam według wydania Nehringa i Bernackiego.

Opracowania (najważniejsze). Nehring Wł., Iter Florianense. O psałterzu ńorjariskim łacirisko-polsko-niemieckim, w szczególności o polskim jego dziale. Poznań, 1871. — Tenże, Ueber den Einfluss der altóechischen Sprache und Literatur auf die altpolniche. JA t. 2 (1877), str. 409—36. — Tenże przy wydaniu Psałterza Psalterii Florianensis etc. j. w.) str. I—LI. — Leciejewski J., Die Sprache des pol-nischen Teils des Florianer Psalters. JA t. 6 (1882), str. 495—548, t. 8 (1884), str. 74—92, 256—74. — Nehring AS str. 100—108. — Bruckner Al. LRPŚ t. 2, str. 7—14. — Tenże, Psałterze polskie do połowy XVI wieku. RAD Wydz. filol. t. 34 (1902), str. 258—64. — Łoś PPP str. 140—150 (Oprać, i bibljografja). — Piłat HLP t. 1, cz. 1, str. 235—46. — Bruchnalski W., Początki literatury polskiej a ko-

*) Obecnie Psałterz jest własnością Bibljoteki Narodowej.