s28 2

2. Realizm

Carr zwracał uwagę na zasadniczą różnicę między charakterem stosunków wewnątrzpaństwowych i międzynarodowych. Prawu międzynarodowemu brakuje istotnych elementów, które są nieodłączną właściwością prawa wewnętrznego: sądownictwa. egzekutywy oraz łegislatury. Nie istnieje sąd. któiy byłby władny do wydawania orzeczeń wiążących całą społeczność międzynarodową. Nie ma także instytucji, która wymuszałaby stosowanie prawa międzynarodowego. Nie ma również żadnego organu legislacyjnego stanowiącego prawo obowiązujące wszystkich członków społeczności międzynarodowej. Źródłem prawa międzynarodowego są traktaty międzynarodowe. ale nie obowiązują one państw, które uprzednio icłi nie zaakceptowały¹.

Zaliczenie Carra. obok Webera, do przedstawicieli realizmu praktycznego wynika z jego akceptacji podwójnej moralności oraz wyciągnięcia z niej wniosków dla praktycznej polityki. Z powodu stosowania podwójnych standardów moralności Carr krytykowany był także przez innych realistów, np. Morgenthau określał go Jako .utopistę siły. Machiavellego bez uirtu². Carr usprawiedliwiał bowiem politykę cip-peasement. realizowaną przez Neville*a Chamberlaina, traktując ją jako przykład politycznego realizmu. Uważał, że zaspokojenie aspiracji Niemiec i Włoch doprowadzi do zmiany ich zachowania, ponieważ państwa usatysfakcjonowane to państwa opowiadające się za status ąuo. W tym miejscu Carr tragicznie się pomylił. Podobnie - w przewidywaniach rozwoju ładu międzynarodowego po II wojnie światowej, czyli spadku znaczenia państwa narodowego, rozwoju kolektywizmu i pozytywnej ocenie zmian w Związku Radzieckim³. Następne pokolenia realistów uznały już. że stosowanie pozornie oczywistych teorii nie zawsze przynosi zamierzony skutek.

2.2.2. Realizm klasyczny

Przedstawicielami realizmu klasycznego są Reinhold Niebuhr i Hans Morgenthau. Niebuhr. protestancki teolog, twierdził, że człowiek jest istotą zależną, skończoną i grzeszną, ma tendencje do zła z powodu grzechu pierworodnego. Jest on wolny, a zarazem ograniczony, znajduje się między naturą a duchem. Narcystyczna miłość własna determinuje wszelkie jego działania oraz powoduje, że nie chce on zaakceptować ograniczeń i dąży do dominacji nad innymi⁴.

Człowiek żyje w stałym poczuciu braku bezpieczeństwa, które nigdy nie może być w pełni zaspokojone. W sytuacji tej .nie jest możliwe zakreślenie ostrej linii między wolą-do-życia i wolą-do-potęgi"⁵. Im więcej zdobędzie on sity w celu zapewnienia sobie bezpieczeństwa, tym bardziej obawia się Jej utraty, a każda walka Jawi się jako walka o przetrwanie. Znajduje się pod wpływem państwa, które Jest niezależnym centrum życia moralnego. Aby wypełnić zobowiązania wobec niego, narusza swoje moralne zasady, dopuszczając się czynów, które w sferze prywatnej uchodzą za niemoralne⁰.

1

   Carr. The Twetily Years' Crtsls.

2

   Hans J. Morgenthau. The Polltlcal Science of E.H. Carr, .World Polltlcs" t. 1, nr 1 (Octobcr 1948). s. 134.

3

   Smith. Reallst Tłiought. s. 95.

4

   Reinhold Niebuhr. The Naturę and Destiny ofMan. Christian Interpretatlon o/History. t. 1. New York 1943. Charles Scribncr's Sons. s. 150.

5

   Reinhold Niebuhr. Morał Man and Immoral Soclety, New York 1932. Charles Scribncr’s Sons. s. 42.

⁰ Smith. Reallst Thought. s. 104.