Scan20006

administracyjnych, sadowych lub innych w celu zapobieżenia im na te-i rytorium podlegającym jurysdykcji Państw - stronJZadne wyjątkowe oko-Iiczności ani rozkaz nie mogą być usprawiedliwieniem stosowania tortur/ Żadne Państwo — strona nie wydali, nie zakaże wjazdu, ani nie dokona ekstradycji osoby do drugiego państwa, jeśli można przypuszczać, że groziłoby jej tam poddanie torturom. Wszystkie akty tortur mają stanowić przestępstwo na podstawie prawa karnego Państwa, podobnie jak usiłowanie popełnienia tortur, współudział lub uczestnictwo w torturach. Popełnienie tych przestępstw upoważnia do wytoczenia postępowania lub dokonania ekstradycji. Każde Państwo - strona zapewni by nauczanie i informowanie dotyczące zakazu tortur były w pełni włączone w zakres szkolenia pracowników wymiaru sprawiedliwości (cywilnych lub wojskowych), personelu medycznego, urzędników publicznych oraz innych osób, które mogą być zaangażowane w uwięzienie, przesłuchiwanie lub postępowanie z jakąkolwiek jednostką podlegającą jakiejkolwiek formie aresztu, zatrzymania lub uwięzienia. Państwa włączą zakaz tortur do regulaminów lub instrukcji dotyczących obowiązków takich osób. Dokonają także systematycznych przeglądów regulaminów przesłuchań, instrukcji, metod i praktyk, zarządzeń, aby kompetentne władze przystępowały do natychmiastowego i bezstronnego badania przypadków przypuszczeń dokonania tortur na terytorium Państwa — strony.

Jednostka, która twierdzi, że została poddana torturom ma prawo wnie^ sienią skargi do natychmiastowego i bezstronnego zbadania sprawy przez kompetentne władze oraz prawo do ochrony przed znęcaniem lub zastraszaniem (dotyczy to też świadków).

System prawny Państwa — strony powinien zapewnić ofierze tortur uzyskanie zadośćuczynienia, rekompensaty i rehabilitacji a rodzinie zmarzłego w rezultacie tortur prawo do rekompensaty. Każde Państwo - strona zobowiązuje się zapobiegać na każdym terytorium podlegającym jego jurysdykcji innym aktom okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania, gdy także akty są popełniane przez urzędnika publicznego lub inną osobę działającą w charakterze oficjalnym albo za ich namową czy też za ich zgodą lub przyzwoleniem. Artykuły dotyczące ochrony przed torturami stosuje się w tych przypadkach odpowiednio.

<Część IfJ(artykuły 17-24) dotyczy kontroli międzynarodowej wykonania Paktu. Założono (utworzenie Komitetu przeciwko Torturom składającego się z 10 ekspertów wybieranych na okres 4 lak] Państwa - strony zobowiązały się do przedkładania Komitetowi, za pośrednictwem Sekre-

tarza Generalnego ONZ, sprawozdań dotyczących podjętych przez nic •Środków dla wypełniania ich obowiązków wynikających z Konwencji. Gdyby Komitet otrzymał informację wskazującą na praktykowanie na terytorium Państwa - strony systematycznych tortur, wezwie Państwo -stronę do współdziałania w zbadaniu tej informacji oraz przedłożenia spostrzeżeń. Na mocy artykułu 21 Konwencji Państwo - strona może uznać kompetencje Komitetu w zakresie otrzymywania i rozpatrywania zawiadomień o nie wypełnianiu obowiązków wynikających z Konwencji. Natomiast, na mocy artykułu 22 Państwo - strona może uznać kompetencje Komitetu w zakresie otrzymywania i badania zawiadomień od, lub na korzyść, jednostek podlegających jego jurysdykcji, które twierdzą, iż są ofiarami naruszenia Konwencji.

(; Część III (artykuły 25-33) zawiera przepisy końcowe Konwencji dotyczące otwarcie do podpisu, konieczności ratyfikacji, otwarcia do„przystąpienia, wejścia w życie, nie uznania kompetencji Komitetu badaniajn-formacji wskazujących na praktykowanie systematycznych tortur (lubi wycofania tego zastrzeżenia), proponowania poprawek, sporów między Państwami - stronami na tle stosowania Konwencji.

Konwencja w sprawie zakazu Stosowania Tortur oraz Innego, Okrut- 1 nego, Nieludzkiego lub Poniżającego Traktowania albo Karania/iest trak- J tatem międzynarodowym, tworzy więc prawa i obowiązki dla stronj We- $ jszła ona w życie 26.VI.1987 roku. Polska ratyfikowała Konwencję .J21.X. 1989 roku, bez zastrzeżeń. Nie uznała jednak kompetencji Komitetu w zakresie otrzymywania i rozpatrywania zawiadomień o niewypeł-nianiu przez Państwa - strony obowiązków wynikających z Konwencji, ani co do rozpatrywania skarg indywidualnych (artykuł 22).

d) Konwencja Praw Dziecka (Nowy Jork, 20.XI.1989)

Konwencja składa się z preambuły i trzech części. Rozbudowana preambuła określa cele uchwalenia Konwencji.

— Część I "(artykuły 1-^41) zawiera unormowania, merytoryczne Kon wen- 1 cji. Definiuje/zwrot „dziecko’’, który oznacza każdą istotę ludzką w wie- \ ku poniżej 18 lat, chyba że zgodnie z prawem uzyska ono . wcześniej. peł- ..<f noletnośćjPaństwa - strony, w granicach swej jurysdykcji, zobowiązują^ się szanować i gwarantować prawa zawarte w Konwencji w stosunku do każdego dziecka bez jakichkolwiek różnic takich, jak płeć, rasa, język, religia itp. Będą podejmowały wszelkie środki dla zapewnienia skutecz-

35