nego opuszczenia jakiegokolwiek kraju włączając w to swój własny, zakaz wydalania lub pozbawiania wstępu do kraju, którego osoba jest obywatelem, zakaz zbiorowego wydalania cudzoziemców. Wszedł on w życie 2.V.I968 roku.
[Protokół Szósty (Strasbourg, 28.IV. 1983) dotyczy zniesienia kary śmierci. Nikt nie może być skazany na taką karę, ani nie może nastąpić jej wykonanie. Państwo może przewidzieć w swoich ustawach karę śmierci za czyny popełnione w czasie wojny] lub bezpośredniego zagrożenia wojną i wówczas kara ta będzie stosowana tylko w przypadkach przewidzianych w ustawie i zgodnie z jej postanowieniami. Państwo zawiadomi Sekretarza Generalnego Rady Europy o odpowiednich postanowieniach takiej ustawy. Protokół wszedł w życie 1.III. 1985 roku.
Protokół Siódmy (Strasbourg, 22.XI. 1984) ma charakter materialny i dodaje nowe prawa do katalogu konwencyjnego. Są to: zakaz wydalenia cudzoziemca legalnie przebywającego na terytorium Państwa, chyba że w wyniku decyzji wydanej zgodnie z prawem, prawo osoby uznanej przez sąd za winną popełnienia przestępstwa do odwołania do sądu wyższej instancji, prawo osoby prawomocnie skazanej za przestępstwo, a następnie uniewinnionej lub ułaskawionej na skutek pomyłki sądowej do odszkodowania, zakaz ponownego sądzenia lub ukarania w postępowaniu karnym przed sądem tego samego Państwa za przestępstwo, za które nastąpiło prawomocne skazanie lub uniewinnienie, równe prawa i obowiązki małżonków o charakterze cywilnoprawnym w stosunkach między nimi jak i w stosunkach z ich dziećmi, w odniesieniu do małżeństwa, w czasie jego trwania i w przypadku jego rozwiązania. Protokół wszedł w życie I.X 1.1988 roku.
Pmlokól Dziewiąty (Rzym, (>.XI, 1990) dokonuje zmian w treści Konwencji dotyczących spraw proceduralnych.
Protokół Dziesiąty (Strasbourg, 25.III. 1992) dotyczy wykreślenia z treści Konwencji sformułowania z artykułu § 1.
fProtokół Jedenasty z I 1.V. 1994 roku przewiduje likwidację Europejskiej Komisji Praw Człowieka i Trybunału i powołanie na to miejsce jednego organu sądowego - Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, dostępnego dla każdego kto będzie chciał wystąpić ze skargą z powodu naruszenia Konwenejij Rola Komitetu Ministrów Rady Europy zostałaby ograniczona do kontroli wykonania orzeczeń. Protokół nie wszedł jeszcze w życie, .,ia i /'łM.
b) Europejska Karta Socjalna (Turyn, 18.X.1961) + Protokół Dodatkowy do Europejskiej Karty Socjalnej (Strasbourg,
5.V. 1988) + Protokół Zmieniający Europejską Kartę Socjalną (Turyn, 21.X.1991)
Europejska Karta Socjalna składa się z preambuły, pięciu części i dodatku do Karty Socjalnej. Preambuła określa przyczyny zgody Rządów - sygnatariuszy, na treść Karty Socjalnej.
Część I zakłada przyjęcie za cel polityki Państw realizowanej wszelakimi właściwymi środkami, o charakterze zarówno krajowym jak i międzynarodowym, osiągnięcie warunków, w których prawa i zasady określone w Karcie mogłyby być skutecznie urzeczywistnione.
Część II (artykuły 1-19) ma charakter materialny i precyzuje realizację następujących praw: prawo do pracy, prawo do słusznych warunków pracy, prawo do słusznego wynagrodzenia, prawo do organizowania się, prawo do rokowań zbiorowych, prawo dzieci i młodzieży do ochrony, prawo kobiet pracujących do ochrony, prawo do ukierunkowania zawodowego, prawo do szkolenia zawodowego, prawo do ochrony zdrowia, prawo do zabezpieczenia społecznego, prawo do pomocy socjalnej i me-1 dycznej, prawo do korzystania z udogodnień socjalnych, prawo osób niepełnosprawnych fizycznie bądź umysłowo do szkolenia zawodowego, rehabilitacji i readaptacji społecznej, prawo rodziny do ochrony socjalnej, prawnej i gospodarczej, prawo matek i dzieci do ochrony socjalnej i gospodarczej, prawo podejmowania płatnej pracy na terytorium innych Umawiających się Stron, prawo pracowników - emigrantów oraz ich rodzin do ochrony i pomocyJSą (o prawa gospodarcze, społeczne i ku Hura Inę,J
Część 111 w artykule 20 określa zobowiązania każdej z Umawiających się stron co do postanowień Karty.
Część IV (artykuły 21-29) reguluje sprawy, które określają: sprawozdania dotyczące postanowień przyjętych, sprawozdania dotyczące postanowień, które nie zostały przyjęte, przekazywanie kopii, badanie sprawozdań, Komitet Ekspertów, uczestnictwo Międzynarodowej Organizacji Pracy, Podkomitet Rządowego Komitetu Socjalnego, Zgromadzenie Doradcze, Komitet Ministrów.
Część V (artykuły 30-38) normuje takie zagadnienia jak: derogacja na czas wojny lub stanu wyjątkowego, ograniczenia, statosunki między Kar tą a prawem krajowym lub porozumieniami międzynarodowymi,' implementacja poprzez układy zbiorowe, leryloriitlny zakres zastosowania, pod-