scane6

Określoną za pomocą powyższych wskaźników ogólną strukturę majątku jednostki można w miarę potrzeb poszerzyć o bardziej szczegółowe wskaźniki, dotyczące wewnętrznej struktury poszczególnych elementów aktywów. Rozpatrując aktywa trwałe można posłużyć się wskaźnikami obrazującymi:

•    strukturę aktywów trwałych,

•    relację środków trwałych do aktywów trwałych.

•    strukturę środków trwałych.

Z kolei w ocenie struktury aktywów obrotowych należy szczegółowo rozpatrzyć wskaźniki udziału:

•    należności,

•    zapasów,

•    środków pieniężnych.

Wstępną analizę struktury pasywów najczęściej przeprowadza się w oparciu o następujące wskaźniki¹⁶⁶:

a)    wskaźnik udziału kapitału własnego w pasywach,

b)    wskaźnik udziału zobowiązań w pasywach,

c)    wskaźnik udziału zobowiązań długoterminowych w pasywach.

Wskaźnik udziału kapitału własnego w pasywach określa relację kapitału własnego do ogólnej sumy pasywów i oblicza się go według wzoru:

_ kapitał własny pasywa ogółem

Im większy jest udział kapitału własnego, tym mniejsze ryzyko finansowe związane z działalnością jednostki. Wysoki udział kapitału własnego w pasywach zapewnia przedsiębiorstwu niezależność wobec otoczenia, a wierzycielom gwarantuje wypłacalność. Jednocześnie z uwagi na fakt, że koszt kapitału własnego jest wyższy niż koszt kapitału obcego, wysoki udział kapitału własnego nie sprzyja wysokiej rentowności przedsiębiorstwa. Utrzymujący się przez dłuższy czas zbyt niski poziom tego wskaźnika może świadczyć o ekstensywnej polityce zarządzania firmą (niechęć zarządu do korzystania z efektów dźwigni finansowej).

Z kolei udział zobowiązań w pasywach ogółem wyznacza się w oparciu o następującą formułę:

yy _ zobowiązania ogółem pasywa ogółem

Drugi segment wstępnej analizy bilansu, analiza pozioma, polega na badaniu struktury majątkowo-kapitałowej przedsiębiorstwa. Pozwala ona określić proporcje finansowania poszczególnych grup majątku.

Przy określaniu struktury majątkowo-kapitałowej najczęściej wykorzystuje się dwa podstawowe wskaźniki:

•    wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym,

•    wskaźnik sfinansowania aktywów trwałych kapitałem stałym.

Wskaźnik pokrycia aktywów trwałych kapitałem własnym ustala się według formuły:

__kapitał własny

aktywa ogółem

¹⁶⁶ M. Sierpińska, T. Jachna, Ocena..., s. 73.

257