przez anestezjologów z uwagi na mogące pojawić się działania niekorzystne. Poza etomidatem leki te działają silnie kardiodepresyjnie i nie powinny być stosowane w hipowolemii. Dawkowanie:
1. Propofol (Diprivan; Zeneca; amp. po 20 ml; 1 ml= 0.01; fiolki po 50 ml) wlew ciągły dożylny z prędkością 2-6 mg/ kg/ godzinę, albo dawki powtarzane 0.5 - 1.5 mg/ kg m. c.
2. Etomidat (Hypnomidat; Janssen Pharmaceuticals; amp. 20 ml; 1 ml= 1 mg); dawka wstępna 0.06 mg/ kg m. c. i wlew ciągły dożylny z prędkością 5-7 pg/ kg m. c./ minutę
3. Tiopental (Pentothal Abbott; fioł. po 0.5 i 1.0)2 - 3 mg/ kg m. c. w dawce wstępnej i wlew ciągły dożylny 0.1 - 0.3 mg/ kg m. c./ min.
4. Metohexital (Brietal Lilly; fioł. 0.5) 1.5 mg/ kg m. c. w dawce wstępnej i wlew ciągły dożylny z prędkością średnio 6.2 mg/ kg m. c./ godz.
W pracach niektórych autorów obserwuje się tendencję do podawania w pomocy doraźnej podtlenku azotu. Niska wartość współczynnika krew/ gaz, charakterystyczna dla tego anestetyku, powoduje szybkie wystąpienie analgezji, jak i szybką eliminację z ustroju po zaprzestaniu jego podawania. Podtlenek azotu podawany w stężeniu 50% z tlenem (stosunek objętościowy 1:1) definiowany jest jako Entonox. Wywołuje on analgezję równoważną analgezji 10 mg Morfiny podanej domięśniowo. Powikłaniem spowodowanym dużym przechodzeniem podtlenku azotu do pęcherzyków płucnych jest obniżenie rzeczywistego stężenia tlenu (w powietrzu pęcherzykowym). Fizjologicznie stężenie tlenu w gazach pęcherzykowych wynosi 14%; po zakończeniu znieczulenia obniża się często do 10%, co prowadzi do głębokiej hipoksji. Podtlenek azotu przechodzi do zamkniętych przestrzeni powietrznych (przestrzeń powitała w wyniku odmy opłucnowej, rozdęcie pętli jelitowych, pęcherzyki powietrza w jamie czaszki) i powoduje zwiększenie w nich objętości (a jednocześnie ciśnienia). Gaz w jamie opłucnowej rozpręża się 15 razy szybciej niż gaz zamknięty w świetle jelit. Przedstawione fakty nakazują zatem bardzo ostrożne stosowanie podtlenku azotu w pomocy doraźnej.
KETAMINA (Calypsoł; Gedeon Richter fioł. 20 ml; 1 ml= 0.05. Ketanest Parke-Davis; fioł. 10 ml; 1 ml=10 albo 50 mg) podawana w dawkach subdysocjacyjnych jest skutecznym analgetykiem; jednorazowa dawka dożylna 0.1- 0.4 mg/ kg. m. c. powoduje podwyższenie progu dla bólu równego efektowi podania 1 mg/ kg. m. c. petydyny. Następstwem podania ketaminy jest zadowalająca analgezja u 80% pacjentów, utrzymująca się przez 60 minut. Ketamina w najmniejszym stopniu, w porównaniu z ww. lekami, wpływa depresyjnie na układ sercow o - naczyniowy. Jest również preparatem z wy boru do leczenia bólu u oparzonych. Proponowane dawki ketaminy w ciągłym wlewie doży lnym poprzedzane są daw ką wstępną 1 mg/ kg. m. c. i wynoszą 3- 4 mg/ kg. m. c./ godz. W ciągu ostatnich lat prowadzone są badania nad skojarzeniem kilku farmakoterapeutyków, który ch podanie pacjentowi po urazie głowy (ośrodkowego układu nerwowego) wpływać będzie ochronnie na ośrodkowy układ nerwowy po urazie. Duże nadzieje wiąże się z jednoczesnym podawaniem propofolu, ketaminy i środków zwiotczających mięśnie i wdrożeniem oddechu mechanicznego w taki sposób, aby u poszkodowanego utrzymać normokapnię.
Decydując się na sedację pacjentów należy rozważyć korzyści wynikające z takiego modelu postępowania. Należy również wybrać sposób oceny głębokości sedacji i potrafić zróżnicować go z pogarszaniem stanu ogólnego pacjenta, wynikającym z urazu pierowtnego i obrażeń w tórnych.
Wydaje się, że stosunkowo prostą i efektywną skalą sedacji jest skala sedacji Ramsey,a i skala sedacji Addenbrooke,a.
7