sca kek1

MARTA BOGDANOWICZ

ETIOLOGIA

— PIERWOTNE PRZYCZYNY DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ

Pierwotnych przyczyn specyficznych trudności w czytaniu i pisaniu jest wiele. U różnych dzieci przyczyny dysleksji mogą być różne, jak również u tego samego dziecka może wystąpić kilka przyczyn jednocześnie. Dlatego też mówimy o polietiologii dysleksji rozwojowej. Badania nad etiologią dysleksji prowadzone są intensywnie, głównie w laboratoriach amerykańskich. Dotyczą one m.in. struktury mózgu (cytoarchitekioniki kory mózgowej), czynności bioelektrycznej mózgu, funkcjonowania systemu immunologicznego i gospodarki hormonalnej organizmu ludzkiego oraz ich wpływu na centralny układ nerwowy (c.u.n.) W literaturze przedmiotu prezentowane są następujące koncepcje etiologiczne:

1) Koncepcja genetyczna — upatrująca przyczynę dysleksji w dziedziczeniu zmian w c.u.n., które warunkują zaburzenia funkcjonał ne, leżące u podstaw trudności w czytaniu i pisaniu (czynnikiem patogennym są w tym przypadku patologiczne geny, przekazywane z pokolenia na pokolenie). Jednym z pierwszych badaczy, który dostrzegł te uwarunkowania, był C.Thomas. W1905 roku opublikował on wyniki badań rodziny, w której w dwóch generałach znalazł sześć osób z objawami dysleksji. Monografia J. Hinshelwooda z 1917 roku ugruntowała koncepcję wrodzonej „ślepoty słownej” jako skutku dziedziczenia. Autor wskazywał na prawdopodobieństwo niepełnego roz-^ woju okolicy zakrętu kątowego lewej półkuli. Cenne badania prowa-<=50 dzone były w latach 50. w krajach skandynawskich, gdzie Js) obserwacjami objęto wielogeneracyjne rodziny. Jednym z tych badają czy był K. Hermann, który przypuszczał, że dysleksja jest sprzężona z genem „Y”, decydującym o płci męskiej. Dlatego jest przekazywana z H! pokolenia na pokolenie „po linii męskiej”, co powoduje, że wśród dzieci dyslektycznych jest czterokrotnie więcej chłopców niż dziewek czynek. Sądzi się, że dziedziczone uwarunkowania dotyczą 20—30 ■—^r\

□ □

55