mnestycznych uczniów starszych bardzo często wynika, że w młodszym wieku szkolnym ich rozwój motoryczny, tak w zakresie motoryki dużej jak i zdolności manualnych oraz umiejętności grafomotorycznych, b>ył opóźniony. Zdolności ruchowe odgrywaj^ równie ważna rolę jalc zdolności percepcyjne ”w powstawaniu asocjacji bodźców istotnych dla procesów czytania i pisania. Są podstawą kształ-towania się integracji sensorycznej w tych procesach, co warunkuje normalne uczenie się- Analizując wpływ różnych systemów sensoryczny cli (słuchowego, wzrokowego, dotykowego i ruchowego) na rozwój wyższych czynności mózgowych, podkreśla się. że systemy dotykowy i mchowy integrują pozostałe. W terapii starszych dzieci i młodzieży rzadko uwzględnia się ćwiczenia motoryczne jako element kształtowania integracji sensorycznej- Tymczasem okazało się. że również u młodzieży rozwój takich funkcji jak: różnicowanie stron ciała, planowanie motory czne. przekraczanie linii środkowej ciała, obustronna koordynacja ruchowa, laterani zacja, ruchy gałek ocznych — daj a dopiero podstawę do uzyskania koordynacji wszystkich procesów percepcyj n o—motory czny ch zaangażowanych w procesy nauki.
W myśl teorii neuropsychologicznych słusznym wydaje się takie skonstruowanie programu, aby uwzględniał usprawnianie funkcji psychicznych odpowiedzialnych za czynności czytania i pisania oraz zawierał także trening ortograficzny. Chodzi o to. aby przez ćwiczenia na poziomie percepcyj no-integracyjnym można było doprowadzić do przebudowy lub uzupełnienia struktur czynnościowych i wypracowania adekwatnych do potrzeb czynności nawykowych.
W programie zatem powinna znaleźć się:
— grupa ćwiczeń odnoszących się do usprawniania percepcji 'wzrokowej i słuchowej z równoczesnym ćwiczeniem pamięci prostych kształtów i dźwięków, złożonych układów i ich sekwencyjności,
— grupa ćwiczeń wspomagających myślenie logiczne, kojarzenie, zasób pojęć i płynność słowną,
— grupa ćwiczeń ruchowo—integracyjnych, co w konsekwencji może doprowadzić do zmiany niewłaściwie ukształtowanych czynności nawy ko'wych. Ćwiczenia usprawniania funkcji percepcyjnych powinny być poprzedzone ćwiczeniami wyobraźni koniecznej do podniesienia na wyższy poziom procesów skojarzeniowych i zdolności pamięciowych_
Jednym z najistotniejszych czynników jest poziom u wagi, której natężenie i zakres u osób z trudnościami w opanowaniu umiejętności czytania i pisania jest bardzo obniżony.
Uwaga spełnia dwie funkcje: umożliwia dokładne spostrzeganie i kodowanie oraz pozwala na kontrolę i korektę, a więc zapobiega powstawaniu błędów czynności. Regulacja czynności umysłowych czytania i pisania dokonuje się zazwyczaj na podstaw wie antycypacji wy n iku. czy 1 i jeszcze w trakcie realizacji danej czynności. W zależności od kanału odbioru informacji wyróżnia się uwagę wzro_ kową, słuchową i dotykowo-ruchową, a różnorodne pomyłki występujące w czynnościach czytania i pisania są między innymi konsekwencja złego funkcjonowa-
(oo; 0 *=*
f
a
(SJ2>
<15o
<s=Q