skanowanie0005 2

ROZDZIAŁ II

MASZYNY I URZĄDZENIA DO URABIANIA I ŁADOWANIA

1. MŁOTKI MECHANICZNE (PNEUMATYCZNE)

a. Wiadomości ogólne

Młotki mechaniczne są to ręczne maszyny udarowe, które w górnictwie służą do bezpośredniego urabiania skał kruchych (węgła, przerostów w pokładach), rozbijania dużych brył urobku, do obrywki, wykonywania gniazd dla stojaków i stropnic. Młotek mechaniczny stanowi wyposażenie prawie każdego przodku w kopalni.

Istniejące młotki mechaniczne mają napędy poruszane powietrzem sprężonym lub elektrycznością. Konstrukcja młotków elektrycznych nie jest jeszcze ostatecznie rozwiązana. Jak dotychczas, pod ziemią powszechnie używa się wyłącznie młotków pneumatycznych (powietrznych), o nich też tylko będzie mowa w tym rozdziale.

Wielkości charakterystyczne młotków dostosowuje się do warunków pracy. Dlatego w użyciu znajduje się wiele typów młotków różniących się wymiarami i ciężarem, siłą uderzenia itp. Zalety, jakimi powinien charakteryzować się należycie skonstruowany i wykonany młotek są następujące:

—    prosta budowa,

—    mała liczba części składowych,

—    dokładne i pewne działanie rozrządu powietrza,

—    łatwość wymiany części,

—    wysoka sprawność energetyczna.

Młotki pneumatyczne dzielą się na:

—    lekkie o ciężarze 7 do 9 kG (do węgli łatwo urabialnych),

—    średnie o ciężarze 10 do 12 kG (do węgli trudno urabialnych,

ciężkie, powyżej 12 kG (do skał trudno urabialnych).

Młotek pneumatyczny (rys. 3) składa się z następujących zasadniczych części: z cylindra roboczego 1, w którego środku porusza się ruchem posuwisto-zwrotnym tłok 2 zakończony bija-

kiem 3, z rozrządu powietrza 4, który steruje dopływem powietrza sprężonego na przemian za i przed tłok, z uchwytu 5. Narzędziem roboczym młotka jest grot 6. Urządzenie uruchamiające młotek, jak również inne części składowe będą omówione dalej przy szczegółowym opisie młotków.

Młotek pneumatyczny działa w następujący sposób: Powietrze sprężone, wpadając do tylnej części cylindra, popycha tłok, aż do momentu uderzenia bijakiem 3 o grot 6. Jest to ruch roboczy. W momencie uderzenia następuje zmiana pozycji elementu roz-rządczego (kulki), wskutek czego powietrze sprężone wpływa przed tłok, cofając go do chwili, aż osiągnie położenie wyjściowe. Wówczas element rozrządczy wraca do poprzedniej pozycji i tło! znowu posuwa się do przodu.

Liczba uderzeń bijaka w młotkach pneumatycznych wynosi [150 do 1200/min, praca jednego udaru 1 do 5 kGm.

Nieodzownym warunkiem pracy młotka jest dociskanie go / siłą 20 do 35 kG do urabianej skały.

Istnieją dwa zasadnicze rodzaje rozrządu powietrza:

!. zaworowe (w młotkach kompresyjnych),

2. suwakowe (w młotkach z odpowietrzaniem).

Rozrządy zaworowe cechują się prostszą budową niż suwakowa, suwakowe natomiast mniejszym zużyciem powietrza i popi awniejszą pracą, nawet przy dużym spadku ciśnienia.

Rozrządy sterują wlot powietrza sprężonego; wylot powietrza nlrrowany jest tłokiem.

I). Młotki pneumatyczne z rozrządem zaworowym

«

Młotki te mogą mieć rozrządy zaworowe kulkowe (jak na iw 3), stożkowe, walcowe lub płytkowe.

Młotki ML. W Polsce produkuje się z rozrządem zaworowym l>lyikowym lekkie młotki ML-7 (rys. 4 i 5) i o podobnej kon-liul.cji młotki MS-9. V/ rozrządzie tym (rys. 5) oszlifowana płyt-

21