skanowanie0021 2

emocji zilustrowano na fotografiach na rycinie 7.2. Kiedy te fotografie twarzy wyrażających określone emocje pokazano studentom w USA, la* dziom żyjącym w ramach przedpiśmiennej kultury Nowej Gwinei, sześciolatkom, a także innym, zasadniczo różnym-grupom, wszyscy zgodnie nazywali emocje malujące się na tych twarzach. Kiedy członków różnorodnych kultur prosi się o zrobienie określonej miny oddającej żądane emocje, w zasadzie ich twarze przybierają bardzo zbliżony wyraz.

Niewerbalnymi wskazówkami dla odgadnięcia czyichś charakterystycznych cech często posługujemy się jednocześnie z zastosowaniem heurystyki sądzenia. Ponieważ zachowania niewerbalne często dokładnie odzwierciedlają daną cechę, więc jeśli chcenęr kogoś rozszyfrować, to wnioskujemy z wyglądu, bo jest to droga na skróty — oszczędzająca nam systematycznego analizowania tego, co powiedział. Jeśli ktoś mówi płynnie i szybko, na pewno „zna się na tyra”. Jeśli nasza znajoma uśmiecha się na widok dzieci, na pewno je lubi. Najbardziej interesujące dla nas w tym rozdziale jest automatyczne, nieświadome wyciąganie wniosków z zachowań niewerbalnych, bez zamierzonego podczytywania” człowieka.

Kto tu rządzi? Ten głośniejszy. Dobrą ilustracją takiego nieuświada-mianego, delikatnego oddziaływania jest badanie parajęzykowej zmiennej głośności mowy. Kiedy opisujemy daną osobę jako „głośną”, od razu nasuwa się nam na myśl inne określenie takiej osbby — „niemiła”. Nikt nie lubi hałaśliwych ludzi. Z drugiej strony, nikt ńie zwraca uwagi na ludzi zbyt łagodnych, którzy nie podnoszą głosu. W* rozdziale 3 omawialiśmy badania, z których wynika, że obserwatorzy przypisują więcej siły sprawczej i kontroli tym ludziom, którzy w ramach wymiany społecznej przyciągają ich uwagę. Opierając się na tej relacji, zdwoję badaczy uznało, że jeśli ludzie poświęcą więcej uwagi temu z dwojga uczestników rozmowy, który mówi głośniej, to powinni właśnie jemutprzypisać większy wpływ konwersacyjny, zakładając, że ich głos nie jest nieprzyjemnie głośny (Robinson i Mc Arthur, 1982).

Dla sprawdzenia tej tezy poproszono uczestników badania o wysłuchanie pięciominutowej rozmowy, której głosy dwojga uczestników słychać było oddzielnie z dwóch głośników. Głos osoby A odtwarzano z natężeniem 75 decybeli, osoby B zaś — 70 decybeli? Jest to raczej nieznaczna, ledwo zauważalna różnica. Była jednak wystarczająco duża, by słuchacze więcej uwagi skupiali na głośniejszych wypowiedziach. 1, rzecz jasna, konsekwentnie uznali, że osoba głośniejsza, Al odegrała ważniejszą rolę pod względem przyczynowości i kontroli, a także że była bardziej przyja-

Głośność (a zatem wyrazistość) wpływa na wrażenia 2 ir

18 -15 -12 -9 -6 -3 -

7

*

5

4

3

2

1 -

o

en

Kiedy mówca A byl głośniejszy

Oceny mówcy A

Kiedy mówca B

byl głośniejszy Oceny mówcy B

RYCINA 76. Uczestnicy wysłuchali nagrania z zarejestrowaną wymianą zdań między dwojgiem łudzi — mówcą A i mówcą B, W kolejnych emisjach nagrania wprowadzano tylko jedną różnicę: mówca A lub mówca B mówił o pięć decybeli głośniej od swego rozmówcy. Ten, kto mówił głośniej, był oceniany jako bardziej przyjacielski i logiczny. Mówca A, ogólnie rzecz biorąc, był postrzegany jako terv, który miał większą rolę przyczynową w trakcie rozmowy, a różnica ta znacznie wzrastała, gdy t* właśnie mówca A mówił głośniej.

*a *godą APA).

(Din< zi* I obinson i McArthur, 1982. Copyright 1982 by the American Piychotogical Anoda-ton. Przedruk

/"'N

327