skanowanie0112

Tabela 4.2

Uproszczona karta badania narządu mowy

I.    Badanie ośrodkowego narządu mowy:

A.    Rozumienie

—    brak rozumienia

—    rozumienie pgraniczone do pojedynczych wyrazów

—    rozumienie ograniczone do krótkich pytań i poleceń _ ~ rozumienie mowy potocznej

Rozumienie mowy odbywa się na drodze:

—    słuchowej

—    wzrokowej

—    słuchowo-wzrokowej •— wzrokowo-słuohowej

—    pisania

B.    Nazywanie

—    słownictwo na poziomie wieku, ubogie, bogate

—    stosowanie form gramatycznych (prawidłowe, nieprawidłowe)

C.    Powtarzanie:

—    wyrazów

—    zdań -

Mowa spontaniczna

—    słownictwo: ubogie, na poziomie wieku, bogate

—    forma językowa: poprawna, niepoprawna

—    czynniki muzyczne i akcenty (dynamiczny, rytmiczny, melodyczny)

—    zaburzenia płynności mowy (tonus, clonus)

Czytanie:

—    nie czyta

—    literuje

i, — czyta sylabizując

—    czyta globalnie zdania —, czyta płynnie

Pisanie:

—    odwzorowywanie: prawidłowe, nieprawidłowe

—    płynność pisania: nie pisze, pisze z błędami, pisze poprawnie Lałeraldzacja (wzrokowa, słuchowa, ręczność, nożność);

» ■' 7“ prawostronna

—    lewostronna

•— skrzyżowana Słuch fonematyczny

—    rozróżnianie głosek opozycyjnych

—    analiza słuoh^ra : —r synteza słuchowa

II.    Badanie artykulacji

Samogłoski: aoueyięą Spółgłoski:

—    dwuwargowe: p’ b b’ m m'

—    wargo wo-zębowe: f f v v’

—    przednio-językowo-zębowe: t d s z c dz n

—    środkowo-językowe: ś ź dź ń j

—    przednio-językowo-dziąsłowe: sz ż cz dż l r

—    tylno-językowe: k g x

Przykłady wyrazów wymawianych wadliwie (zapis fonetyczny): Powtarzanie głosek wymawianych wadliwie:

ępife^! w izolacji

—    w sylabach

- -r—* w wyrazach (nagłos, wygłos, śródgłos)

—^; w zdaniach

Motoryka warg i języka

—    prawidłowa

—    upośledzona —■ zniesiona

Oddychanie podczas mówienia

—    prawidłowe

—    przyspieszone

—    przerywane

—    mowa na wdechu

—    wydech skrócony

—    mowa na bezdechu

Tempo mówienia

normalne

—    przyspieszone

—    szybkie

—    zwolnione nierówne

Rezonans nosowy:

—    normalny

—    nosowanie:

■— otwarte

—    zamknięte

—    mieszane

tomiast gdy przyczyna zaburzenia mowy tkwi w ośrodkach korowych, częściej występują zmiany w EEG.

Ważnym badaniem mowy jest ocena akcentów i czynników muzycznych mowy, przy czym akcent odnosi się do słowa, a czynniki muzyczne do całego zdania. Rozróżniamy trzy akcenty mowy: dynamiczny — zależny od siły napięcia mięśni artykulacyjnych, rytmiczny — od czasu trwania tego napięcia, oraz melodyczny -— zależny od ułożenia narządów artykulacyjnych i mięśni kształtujących jamy rezonacyjne. Do badań specjalnych narządu mowy należą: palatografia, ultrasonografia, rentgenografia i elektromiogra-fia.

229