skanuj0010 3

zacji określonych wartości, spożytkowaniu właściwej wiedzy oraz stosowa-1|^: niu odpowiednich metod - po to, aby osiągnąć trzy zasadnicze cele, tj.:

1) pomagać osobom oraz grupom w poszukiwaniu przez nich swojej ji tożsamości, a także rozwiązywać lub minimalizować problemy wynikające z S napięć pomiędzy nimi a ich środowiskiem (cele lecznicze); 2) identyfikować j| potencjalne zagrożenia oraz źródła napięć pomiędzy jednostkami a (i) grupami oraz ich środowiskami, w celu nie dopuszczenia do ujawnienia się w destruktywnych konfliktów (cele profilaktyczne); 3) identyfikować oraz % wzmacniać maksimum sił oraz możliwości jednostek oraz grup usytuowa- M nych w określonym środowisku (cele edukacyjne). Warto tutaj zauważyć, iż £ M. Rein szczególny nacisk w pracy socjalnej kładzie na realizację celów • profilaktyczno-edukacyjnych, relatywnie natomiast mniejszy na cele lecz-niczo-intcrwencyjne. Autor- bowiem uważa, iż w tego typu działaniach zaw- .!*• sze lepiej, skuteczniej i efektywniej jest zapobiegać, rozwijać lub wzmacniać to co jeszcze zdrowe i wydolne, niż „leczyć ciężką chorobę”, czego efekty i? rzadko kończą się pełnym sukcesem [zob. Szmagalski 1996, s. 21].

W istocie podobne stanowisko reprezentuje inny reformator pracy socjal- K nej w USA, tj. W. Boehm, dla którego działania w tym obszarze polegają przede wszystkim na rozwijaniu społecznego funkcjonowania osób po- l. przez wzmacnianie ich społecznej pozycji oraz więzi ze środowiskiem. £ Jednocześnie działania te powinny być porządkowane według trzech funkcji, w tj.: 1) przywracania osłabionych możliwości, 2) zabezpieczania indywidual- $ nych i społecznych zasobów, 3) zapobiegania społecznym dysfunkcjom Ig [Boehm 1959, s. 54]. Tak zatem praktyka pracy socjalnej w koncepcji S W. Boehma zasadniczo polegałaby na budowaniu, tudzież odbudowywaniu K utraconych więzi, pozycji czy autorytetu jednostki w środowisku jej życia S poprzez zarówno zabezpieczanie jej materialnych zasobów, włączanie jej Jfc w system powiązań oraz interakcji społecznych, jak i dbaniu o jej rozwój « moralny.

Z interesującym określeniem, zwłaszcza praktycznych celów pracy socjal-nej, spotkać się można np. w Statucie Collegium Pracowników Socjalnych . w Zachodniej Wirginii. Według tego ujęcia, praca socjalna to więc przede £*• wszystkim analiza oraz interwencja w system interakcji i powiązań mię-dzy jednostkami a określonymi instytucjami społecznymi stymulująca zdolność ludzi do wypełniania ich życiowych zadań, realizacji aspiracji, Ig wartości i celów oraz zaspokajania ich żywotnych potrzeb. Ponieważ zaś g_' interakcje, o których mowa wynikają z szeregu funkcji społecznych, stąd -■ według autorów Statutu — można tutaj wskazać na trzy zasadnicze cele < pracy socjalnej, tj.: 1) pomaganie w rozwiązywaniu problemów, głównie poprzez pokonywanie przeszkód, barier czy utrudnień blokujących rozwój sił g

i zdołhości; 2) promowanie efektywnie i humanitarnie funkcjonujących systemów, które umożliwiają ludziom maksymalnie korzystać z zawartych w nich zasobów, wartości, usług itp.; 3) kojarzenie oraz adaptowanie ludzi do systemów sprzyjających ich bardziej optymalnemu-*rozwojowi [Skid-more, Thackeray 1996, s. 21 i nast.]. W kontekście tych celów praca socjalna polegałaby zatem na swoiście rozumianej interwencji lub niekiedy tylko pośrednictwie w mniej lub bardziej zaburzony system interakcji pomiędzy jednostkami a ich środowiskiem. Ponadto warto tutaj również wyeksponować dalsze dwa - mniej znane - aspekty pracy socjalnej. Po pierwsze promocyjno-marketingowy charakter działań w stosunku do osób, grup, instytucji czy placówek, które - w sposób bezpośredni czy pośredni — realizują humanitarne cele i wartości (chodzi tutaj np. o zakłady pracy lub placówki handlowo-usługowe). Po drugie praca socjalna to również działania jriające na celu dostosowywanie, tudzież kojarzenie ludzi z systemami, które Optymalizowałyby ich rozwój (chodziłoby tutaj np. o przenoszenie pracowników na stanowiska pracy odpowiadające ich predyspozycjom osobowym czy ukierunkowywanie podejmowania nauki dostosowanej do określonych możliwości i uzdolnień).

fp- Niemal identycznie rozumieją pracę socjalną A. Pincus i A. Minahan Sądząc, iż „...jest to określony rodzaj interakcji między ludźmi a ich otoczeniem społecznym, które wpływa na ich umiejętność spełniania zadań życiowych, minimalizowania przykrości i zdolności realizacji ^własnych wartości i aspiracji” [Szmagalski 1996, s. 78]. Z takiego ujęcia pracy socjalnej wynikają podstawowe jej cele związane głównie z umacnianiem w ludziach zdolności do rozwiązywania swoich problemów oraz kontaktowania się z odpowiednimi służbami socjalnymi, które mogą zapewnić ini środki i świadczenia do możliwości ich samorealizacji.

Na przedmiotowy zakres oddziaływań pracowników socjalnych kładą l&Jcolei nacisk w swoich określeniach pracy socjalnej H. Bartlett oraz W; Gordon.

^Pierwszy z tych autorów (tj. H. Bartlett), uważa mianowicie, iż zasadniczym celem działań w tym zakresie powinno być wspomaganie aktywnego radzenia sobie w życiu wobec barier i wymagań, które tworzy środowisko. Pracownik socjalny ma więc ingerować w dynamicznie zmieniające >si|jsekwencje relacji: jednostka - sytuacja, jednostka - środowisko IBartlett .;1970].

dużym stopniu z ujęciem takim zgadza się również W. Gordon pierdząc, iż tradycyjnie centralnym problemem pracy socjalnej byli ludzie uwikłani w złożone sytuacje mające miejsce w środowisku ich życia. -Według autora jednak często niesłusznie w ujmowaniu istoty pracy socjalnej

23