31

dobre właściwości mechaniczne oraz szerokie możliwości ich poprawy po wzmocnieniu tworzywa włóknem szklanym lub węglowym,

korzystny stosunek wytrzymałości mechanicznej do masy z uwagi na stosunko wo niską gęstość

tworzyw

'fi

■'■n.cznyc a

-    łatwość barwienia i uzysiawania giadJaca powierzchni,

-    możliwość dokonywania różnorodnych modyfikacji.

Jednakże pomimo znaczących osiągnięć uzyskanych w modyfikacji właściwości tworzyw sztucznych nie są w dalszym ciągu one pozbawione również wad. Należy tu zaliczyć:

-    niższą od metali konstrukcyjnych wytrzymałość mechaniczną niższą twardość,

-    gorsze właściwości reołogiczne, zwłaszcza większe płynięcie pod obciążeniem w wysokiej temperaturze,

-    podatność na procesy starzeniowe,

stosunkowo mała odporność cieplną zwłaszcza na bezpośrednie działanie ognia,

-    podatność na procesy starzenia, zwłaszcza pod wpływem oddziaływania różnych form energii. Tworzywa sztuczne są materiałami wytwarzanymi z cząsteczek związków organicznych o malej

masie cząsteczkowej, lecz o dużej funkcjonalności ( muszą być co najmniej dwuftmkcyjne). Cząsteczki te noszą nazwę monomerów. Z nich to w wyniku reakcji chemicznych zwanych polireakcjami otrzymuje się polimery (homopoiimery - zbudowane z elementów jednakowych, lub kopolimer}' - zbudowane z elementów rożnych).

Do polireakcji zaliczane są reakcje polimeryzacji, poliaddycji i polikondensacji. Jeżeli w reakcji biorą udział- mononery dwuftmkcyjne, to wynikiem jest polimer o łańcuchu prostym, natomiast jeżeli monomer o większej funkcyjnośei niż dwą to produktem jest polimer o łańcuchu rozgałęzionym.

Reakcja polimeryzacji jest procesem połączenia się ze sobą wielu cząsteczek monomeru (bez produktów ubocznych) w cząsteczki polimeru. Powstający w taki sposób polimer składa się z całego szeregu monomerów i różni się od substratu dużą masą cząsteczkową oraz związanymi z tym zupełnie innymi właściwościami.

Poliaddycja jest to .reakcja polegają¹- również na przyłączeniu monomerów do tworzącego się polimeru, połączona z równoczesnym przegrupowaniem się atomów, zwłaszcza tzw. ruchliwego wodoru. Reakcja ta odbywa się również bez wydzielania się produktów' ubocznych, a polimer różni się od monomeru jedynie odmienną budową.

Polikondensacja jest reakcją polegającą na łączeniu się wielu cząsteczek różnych substratów w jeden polimer z równoczesnym wydzielaniem się produktów ubocznych. Z tego względu skład polimeru znacznie różni się od składu reagujących ze sobą substratów.

Właściwości fizykochemiczne polimerów zależą zarówno od składu chemicznego, od budowy makrocząsteczek polimeru, jak również od struktury cząsteczek. W związku z tym właściwości, techniczne różnych wyrobów są bardzo różne. Gęstość ich zawiera się w granicach od 900-1900: kg/m^J, a twardość od 15 do 180 MPa w zależności od rodzaju tworzywa. Pozostałe cechy też mogą różnić się w szerokich granicach, co determinuje praktyczne ich zastosowanie.

W ostatnim okresie na rynkach światowych pojawiło się wiele różnorodnych typów? i rodzajów tworzyw sztucznych. Co roku pojawiają się setki nowych gatunków i nowych wyrobów.

1

Podział tworzyw sztucznych i zastosowanie

Z uwagi na podstawowe właściwości fizykochemiczne tworzywa sztuczne dzieli się na:

elastomery i plastomery.

Elastomerami nazywane są te tworzywa sztuczne, które w temperaturze pokojowej (20 °C) mogą być poddawane znacznym odkształceniom, przekraczającym nawet 100%. Typowym przykładem tego typu materiałów jest kauczuk syntetyczny i guma.