skanuj0010

77

określonych wartości i ich hierarchizację. Należy przy tym dostrzegać zarówno pozytywne, jak i negatywne strony tego procesu.

Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że zmienia się stosunek młodzieży do wielu, bardzo znaczących dotąd, wartości. Przykładem może być m.in. praca, która - jak pisze Włodzimierz Goriszowski - w dzisiejszym świecie „(...) utraciła wszelką aurę świętości, święty jest tylko pieniądz”¹. Z drugiej strony - jak stwierdza dalej - globalizacja wpływa niewątpliwie na kształtowanie pozytywnej postawy wobec pracy, co wynika z jej kulturowej wartości. Praca sama w sobie jest wartością, co było już wcześniej podkreślane.

Globalizacja otwiera nowe rynki pracy, ale aby można było na nich skutecznie konkurować, trzeba mieć świadomość potrzeby ciągłego uczenia się, w tym w dużym stopniu uczenia się samodzielnego, w celu osiągania coraz wyższego poziomu kompetencyjności. Istotną rolę w tym zakresie powinna odgrywać szkoła, jako instytucja kształcąca i wychowująca. Ważnym jej zadaniem powinno być wychowanie oparte na tradycyjnych wartościach uniwersalnych, ale z drugiej strony otwarte na dokonujące się zmiany, w tym o charakterze globalizacyjnym. Powinna „(...) przygotowywać młodzież do właściwego rozumienia zachodzących procesów i przemian ekonomiczno-społecznych, do ukształtowania bardziej bogatej osobowości swoich wychowanków i racjonalnego przez nich wykorzystania postępu ekonomicznego i technicznego w rozwoju i samorozwoju”².

Zespół poszczególnych wartości istotnych dla danego człowieka, jakiejś grupy społecznej czy też dla poszczególnych rodzajów edukacji (np. edukacja humanistyczna, ekologiczna czy techniczna) określa się jako system wartości. Podstawową cechą takiego systemu jest to, że składające się nań wartości są odpowiednio uporządkowane, od najważniejszych do najmniej istotnych, czyli są ustawione według kryterium ważności. Uporządkowanie takie nazywa się hierarchią wartości.

System wartości poszczególnych uczniów kształtuje się pod wpływem środowiska rodzinnego i społecznego oraz szkoły. W szkole poszczególne wartości znajdują odzwierciedlenie w celach kształcenia i wychowania, zwłaszcza w tych o charakterze ogólnym.

Wartości, postawy i przekonania tworzą - jak twierdzi J. Półturzycki - ideał wychowania³, który nadaje kierunek działalności dydaktyczno-wychowawczej danej instytucji edukacyjnej.

„Ideał wychowania jest syntezą celów nauczania i wychowania oraz związanych z nimi wartości”⁴. Najważniejszą sprawą w budowaniu ideału wychowania jest -zdaniem Stanisława Nalaskowskiego - „(...) zagadnienie stosunku ideału do

1

   W.Goriszowski, Współczesne dylematy wychowania, Naukowe Wydawnictwo Piotrkowskie, Piotrków Trybunalski 2002, s. 9.

2

   Ibidem, s. 11.

3

   J. Półturzycki, Dydaktyka dla ..., op. cit., s. 40.

4

   S. Nalaskowski, O ideale wychowania i celach kształcenia, Wyd. Adam Marszałek, Toruń 2001,