skanuj002 2

polipsptyciowyrn)

_2, Budowali rzędowa białe!-

drugo rzędowej białek to ct-helisa i (3-harmonijka. a-hełisa może być utworzona przez pojedynczy łańcuch polipeptydowy, B-harmonijka wymaga równoległego ułożenia d-Y.uch odrębnych łańcuchów lub dwóch odcinków tego samego łańcucha, a-helisa przeważa w hemoglobinie, mioglobinie, np.keratyna, miozyna, fitryna. ^-harmonijka to np. fibrom:, jedwabiu, keratyna kopyt i piór.

3 . Budowa Ili rzędowa białek

Jest,to przesirzerme ułożenie ('/-winiecie) całego łańcucha połipeptydowegc- w makrocząsteczce. W stabilizacji tej struktury ważna^role odgrywają różnorodne oddziaływania bocznych reszt ;iminokwasowych.

L B odory a IV rzędowa białek

Pojecie struktury czwartorzęuo ,vej dotyczy tych białek, których cząsteczki są agregatami mniejszych makrocząsteczek, określanych jako podjednostki. Białka takie noszą^azwę oiabk cłigcmerycznych. W zależności od liczby podjednostek wyróżnia się dimery, tri mery tetramery i id. Podjcdncctki hodujące cząsteczkę białka oligomerycznego mogą być tukk same, poooone, lub zupełnie ińżne.

*

S Co jstabUizuje struktury IX f-do i IV-torzędowe?

Struldurę trzeciorzędową stabilizują:

* • •

®rózne typy wiązań wodorowych

•oddziaływania elektrostatyczne typu jon-jon (tzw „mostki” solne)

^oddziaływaniu wzajemne apolamych reszt (przykład tzw. Siły van der Waalsa)

•mostki dwusiarczkowe, tworzące się wskutek połączenia reszt cysteiny, występujących w pewnym oddaleniu w strukturze pierwszorzędowej

Strukturę trzeciorzędową stabilizują ponadto oddziaływani.-:, reszt aminokwasowych z rozpuszczalnikiem. Ostateczna konformacja białek rozpuszczalnych w wodzie jest taka, ze większość apolamych reszt aminokwasowych koncentruje się we wnętrzu makrocząsteczki, wypychając z niego wodę. Rdzeń makrocząsteczki jest, zatem hydrofobowy. Reszty aminokwasów polarnych, zwłaszcza tych, które niosą ładunek elektryczny, wysuwają, się na zewnątrz i ulęgają hydratacji. Obrazowo ujmując, makrocząsteczka białka w wodzie to jakby oblodzona mikrokropelka oleju.

Podobny zestaw różnorodnych oddziaływań reszt aminokwasowych miedzy sobą oraz z rozpuszczalnikiem wymienia się jako czynniki stabilizujące strukturę czwartorzędową Białek oligomer) eznych. Często na przykład zdarza sic ze powierzchnie kontaktu podjednostek zawierają dużą ilość aminokwasów hydrofobowych. Efekt jest taki. jakby podjedno.v.:k? były ,,sklejone (uszczelnione) smarem”. Rozbicie na.podjednostki-oznacza destabilizacje, gdyż duża ilość reszt hydrofobowych wchodzi wtedy w niekorzystny energetycznie ko. v:Kc /. woda. Struktura czwartorzędowa staje się szczególnie trwała, gdy podjednostki wi-ż-\ uę kowalencyjnymi „mostkami” dwusiarczkowymi.