skanuj0073 2

74 Rozdział 5.

z dokładnością do ±0,5% długości początkowej. Stan powierzchni badanego materiału powinien być podobny jak w metodzie Rockwella, z tym że przy obciążeniach poniżej 98 N powierzchnia nie może nosić śladów obróbki skrawaniem, musi być polerowana. Powyżej tej siły dopuszcza się ślady obróbki, jeżeli nie wpływają bezpośrednio na wyniki pomiarów przekątnych odcisku. Grubość badanego przedmiotu w miejscu pomiaru powinna być równa co najmniej 1,5 przekątnej odcisku. Obciążeniem podstawowym określonym przez normę jest siła F = 294 [N] (30 kG). Najmniejszą siłą, jaką przewiduje norma, jest F = 9,8 N (1 kG), natomiast największą jest F = 980 N (100 kG). Według normy szereg dopuszczalnych obciążeń wynosi: 9,8; 19,6; 24,5; 29,4; 49; 98; 196; 294; 980 N lub 1; 2; 2,5; 3; 5; 10; 20; 30; 50; 100 kG. Temperatura pomiaru ma wynosić 20*J⁵ °C, odciski powinny być rozmieszczone co 2,5 przekątnej odcisku. Czas działania obciążenia mieści się w granicach 10+15 s. Twardość powyżej 50 jednostek należy podawać z dokładnością do 1 jednostki, poniżej 50 jednostek - z dokładnością nie mniejszą niż 0,1 jednostki. Odciski przy pomiarze twardości Vickersa na powierzchniach walcowych lub kulistych są zniekształcone. W celu właściwej oceny wyniku wprowadza się współczynniki korekcyjne zależne od ilorazu d/D, gdzie: d - średnia z pomiarów przekątnych odcisku, D - średnica krzywizny powierzchni pomiarowej. Tabelę tych współczynników zawiera norma PN-91/H-04360. Zapis pomiaru twardości składa się z liczby określającej obliczony wynik pomiaru symbolu twardości oraz liczb określających warunki techniczne pomiaru.

Przykłady oznaczeń twardości

450HV - oznacza, że do pomiaru zostały zastosowane parametry podstawowe (siła F = 30 kG i czas t = 10+15 s),

375HV-/35 - oznacza F = 30 kG i t = 35 s,

560HV 10/30 - oznacza F = 10 kG i t = 30 s,

600HV 5 - oznacza F = 5 kG i t = 10+15 s.

Z oznaczeń tych wynika, że zalecana siła 30 kG i czas jej działania 10+15 s nie są podawane w oznaczeniu twardości.

Opis aparatu Mikro-Vickersa i wykonanie pomiaru

Obok aparatów Vickersa typu uniwersalnego, mających szeroki zakres sił obciążających, istnieją aparaty specjalistyczne z dolnym zakresem przewidzianych normą sił obciążających wgłębnik.

Przedstawiony na rys. 5.14 aparat wyposażony jest w układ siłowy realizujący dwa obciążenia: 49 N (5 kG) oraz 98 N (10 kG). Jest to urządzenie mikroskopowe, wgłębnik diamentowy został zamocowany pod specjalną obejmą połą-