Skan4

fizycznych, o co najmniej umiarkowanej intensywności (przyśpieszenie tętna, oddechu, uczucie „ciepła”);

-    zdrowa, zbilansowana dieta - dostarczająca odpowiedniej do zapotrzebowania organizmu ilości energii i wszystkich składników odżywczych, w odpowiednich proporcjach oraz zjadanie pierwszego śniadania i nie pojadanie między posiłkami;

-    sen - u starsźych dzieci, młodzieży i dorosłych ok. 8 godz. na dobę;

-    bezpieczne zachowania seksualne;

-    zachowanie bezpieczeństwa w mchu drogowym;

-    umiarkowana ekspozycja na słońce;

-    unikanie nadmiaru stresów i skuteczny sposób radzenia sobie z problemami (stresem);

-    korzystanie ż wsparcia społecznego;

-    niepalenie tytoniu;

-    ograniczone spożywanie alkoholu;

-    samobadania (np. piersi u kobiet, jader u mężczyzn) i samokontrola (np. masy ciała);

-    poddawanie się okresowym badaniom profilaktycznym - np. pomiar ciśnienia tętniczego krwi, badanie stomatologiczne, u kobiet badania cytologiczne i mammogralla. Zatem zachowania zdrowotne sotyczą różnych zachowań związanych ze sferą zdrow ia, czyli zachowań, które "w świetle współczesnej wiedzy medycznej zwykle wywołują określone (pozytywne lub negatywne) skutki zdrowotne".

Wymieni najczęstsze problemy zdrowotne u dzieci i młodzież)’ (w tym studentów).

ąc pod uwagę skutki zdrowotne i społeczne oraz rozpowszechnienie różnych chorób i zaburzeń w'śród dzieci i hiłodzieży można wyróżnić następujące problemy zdrowotne:

17    Wypadki, urazy i zatrucia. Są one główną przyczyną zgonów dzieci i młodzieży. Rocznie ginie z tego powodu ok. 2 500 dzieci i młodzieży w wieku 5-19 lat, a ok. 100 tys. jest leczonych w szpitalach, Można szacować, że rocznie z powodu urazów lżejszych wymaga pomocy medyćznej ponad 2 min. uczniów.

18    Próchnica zębów i choroby przyzębia. Są to najczęstsze choroby w populacji w wieku szkolnym. Próchnica zębów występuje u 92% 7-latków i 98% 18-latków. Podatność na próchnicę u dzieci w wieku szkolnym jest głównie związana z niedojrzałością szkliwa howo wyrżniętych zębów stałych, nadmiernym spożyciem słodyczy, niedostatkami higieny jamy ustnej.

19    Problemy zdrowia psychospołecznego. Nie dysponujemy danymi o rzeczywistym rozpowszechnieniu zaburzeń zdrowia psychospołecznego, Według danych szacunkowych ok. 15-20% dzieci i młodzieży wymdga opieki psychiatryczno-psycholo^icznej.

20    Choroby przewlekłe i niepełnosprawność. Według* danych GUS, w 2004 r. różne choroby przewlekłe występowały u ponad 20% dzieci \V wieku 5-19 lat (najczęściej alergie), a niepełnosprawność u ok. 4% populacji w tym wieku.

21    Choroby zakaźne. Dzięki masowym szczepieniom ochronnym sytuacja w zakresie chorób zakaźnych uległa zdecydbwanej poprawie. U młodzieży w wieku 15-19 lat problemem pozostają: gruźlica, choroby przenoszone drogą płciową, zakażenie wirusem HIV - według danych szacunkowych, młodzież do lat 19 stąnowi 10% ogółu zakażonych (prawdopodobnie jest to grupa ok. 1500 osób):

22    Otyłość. Jest ona uważana obecnie za jeden z główmych problemów zdrowia publicznego w krajach rozwiniętych. Określana jest przez WHO terminem „globalnej epidemii”, związanej z nadmiarem spożycia energii i zmniejszeniem aktywności fizycznej. Odsetki dzieci i młodzieży otyłej w Polsce wahają się od 7% do 15% w zależności od pici i grupy wieku.

23 Inne problemy zdrowotne i społeczne

24    zaburzenia narządów zmysłów (wzroku - u ok. 8-25%. słuchu - ok. 10%) i mowv (u ok. 10%);

25    zaburzenia układu ruchu (u 8-10%);

26    nieuzasadnione stosowanie przez nastoletnie dziewczęta, bez nadwagi diet odchudzających, często eliminacyjnych i restrykcyjnych (wśród 15-latek diety te stosuje 25%, a 31% uważa, że powinno je stosować);

27    stosowanie przez chłopców steroidów lub innych środków anabolicznych (w 1998 r. sięgało po nić 5% chłopców w wieku 13 i 15 l&t, w tym .częściej chłopcy uważający się z.a zbyt szczupłych);

28    przemóc wśród uczniów w szkole - w 2002 r. wśród uczniów w wieku 11-15 lat ofiarami przemocy było 30% osób. a jej sprawcami 37% nastolatków;

29    ciąże łiiłodocianych - w 2003 r. urodziło żywe dziecko 22 515 dziewcząt w w ieku 19 lat i młodszym (289 dziewcząt w wieku 15 lat i młodszym).

Omówi pojęcie "zdrowie psychiczne" i czynniki je warunkujące, [nie całe; brak czynnikówJ

Zdrowie psychiczne oznacza brak objawów zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania. Bywa takie określane jako harmonia w obrębie struktury osobowości, harmonia ze środowiskiem społecznym, dobre samopoczucie, zdolność do pracy, miłości i działalności twórczej.

Wymieni najczęstsze zaburzenia zdrowia psychicznego, ich przyczyny i sposoby zapobieganiai •

Zaburzenia psychiczne to utrudnienia funkcjonowania społecznego i/lub psychicznego jednostki. Są one coraz częstsze wśród dzieci i młodzieży w wieku szkolnym. „Szacuje się, ze dotyczą one w zależności od wieku i pici około 10-20% populacji” (Woynarowska 2000: 164). Zaburzenia psychiczne dorosłych dzielimy na:

•    „zaburzenia psychiczne nieograniczone:

-    choroby (zaburzenia) afektywne

-    psychozy schizofreniczne i inne urojenia

-    endogenna parafrenia

•    ostre zaburzenia psychotyczne:

-    psychozy otępienie jakościowymi zaburzeniami świadomości halucynozy (zespoły paralreniczne)

•    zespoły otępienne (pierwotne i wtórne)

•    zaburzenia niepsychotyczne bez ograniczenia podłoża lub z takim podłożem

-    zespoły nerwicowe