ZESTAW V e
1. Koenzymy:
Koenzym jest drobno cząsteczkową niebiałkową częścią enzymu. Charakterystyczną cechą jego budowy jest obecność w strukturze kwasu fosforowego, związanego w nukleotyd, tzn. dołączonego do 5 węgla rybozy. Działanie koenzymu polega na ich powiązaniu stechiometrycznym z substratem.
Mechanizm działania koenzymów - polega na tym, że wiążą się one z substratem za pośrednictwem określonej jego grupy oraz z białkiem enzymowym. Potem w obrębie wszystkich 3 połączonych składników dokonuje się odpowiednie przegrupowanie elektronów, umożliwiające przemianę substratu.
Charakterystyka poszczególnych koenzymów:
► koenzymy nikotynoamidoadeninowe—► należą do nich: dinukleotyd nikotynoaminoadeninowy NAD i jego fosforan NADP . Działają z dehydrogenazami, a reakcje mają charakter odwracalny. Składają się z dwóch nukleotydów powiązanych przez fosforan wiązaniem bezwodnikowym. Biorą udział przy odwodorowaniu substratu. Gdy jest NADH jest akceptorem następne ogniwo łańcucha oddechowego, uczestniczy w przenoszeniu energii w procesie odwrotnym - anaboliczne. Uczestniczy w procesach: redukcji aminacji, karboksylacji, syntezie kwasów tłuszczowych
► koenzym Q (ubichinon) —> zlokalizowany w mitochondriach; przenośnik protonów i elektronów, uczestniczący w łańcuchu oddechowym. Struktura białka do witamin rozpuszczalnych w lipidach. Zasadnicza funkcja to transport elektronów w łańcuchu oddechowym w miejscu rozdzielenia dróg wędrówki protonów i elektronów.
► koenzym A (CoA)—*■ kwas pantotenowy - składnik kompleksów wit. B. Nazwa pochodzi od współdziałającej grupy acylowej, reaktywuje grupę -SH cysteaminy, która tworzy z acylem makroergiczne wiązanie tioertowe. Bierze udział w reakcjach: oksydacja dekarboksylacyjna pirogronianu lub (3-utlenianiem kw.tłuszczowych
► koenzym F (kw.tetrahydrofoliowy' - TUF)—> w metabolizmie uczestniczy przy przenoszeniu grup Ci np. metylowej, hydroksymetylowej i formylowej. Struktura podobna do wit Bć - pełne uwodornienie pierścienia parazynowego w układ pteredynowy. Niezbędny do wytworzenia czerwonych krwinek w szpiku kostnym. Koenzym powstaje przez dwukrotne uwodorowanie kwasu foliowego z udziałem reduktay dihydrofoianowej współdziałającej z NADPH+. Biorą udział w: przemianie reszty formylowej, przemianie reszty metylowej, przemianie grupy metylowej, hydroksylacji tyrozyny w wątrobie ssaków, wytworzeniu metanu i COi- Głównym źródłem są zielone warzywa - liściaste, stanowi podstaw związków barwnych w skrzydłach i oczach owadów oraz skórze płazów i ryb.
► biotyna—> zbudowana z mocznika skondensowanego z pierścieniem tiofanowym, w tkance powiązana z białkiem za pośrednictwem liazy, z którą układ tworzy biocytyna, ta z kolei grupami 2-aminowąi karboksylową wbudowana jest w łańcuch polipeptydowy białek enzymatycznych
► koenzym B12 i witamina B|2—> zawierają układ zbudowany z 4 zredukowanych pierścieni pirolowych, centralnie umieszczonego atomu kobaltu, dołączona do niego grupa cyjanowa, rybozyd połączony z Co3+ za pośrednictwem azotu. Biorą udział w izomeryzacji kwasów dikarboksylowych, przekształcania DNA i RN A, przeniesienie grupy metylowej. Inaczej koenzym M
1