str0008

srebrzystego: genotyp pp — perłowe umaszczenie oraz genotyp ss — umaszczenie perłowe Mansfield i rr — umaszczenie Radium. W locus W są następujące allele: w, W (białopyski), W? (platynowy), W^c (biały Georgian) i W^M (gen marble), przy czym genotyp ww występuje u lisa rudego i srebrzystego, natomiast gen marble daje inny efekt fenotypowy u tych odmian. Mutacje dominujące, takie jak W i W^p, w układzie homozygotycz-nym mają efekt letalny. Letalny jest także genotyp WW.

U lisa polarnego na wiele odmian umaszczenia wpływają allele recesywne (w homozygocie) z loci: D (dd — biały polarny, DD — niebieski), F (ff — szafir) i G (gg — arktyczny niebieski) oraz u lisa niebieskiego allele dominujące z loci l (L — Laponia), s (trzy allele: S, S^J i S^H) i t (T). Mutacja w locus s (Shadow) charakteryzuje się heterochromią, której skutkiem może być różny kolor oczu u tego samego osobnika, np. jedno oko niebieskie, a drugie brązowe.

Genetyczne podłoże umaszczenia u bydła

Wyniki wielu badań sugerują, że u bydła umaszczenie czarne, brązowe i czerwone jest determinowane przez allele z dwóch loci: Extension (£) i Agouti (A).

Locus E koduje syntezę białka MSH-R (ang. melanocyte stimulating hormon receptor), złożonego z około 350 aminokwasów. W locus tym, umiejscowionym w chromosomie 18, są 3 allele: E^d warunkujący umaszczenie czarne dominujące, recesywny allel e, który w układzie homozygotycznym warunkuje umaszczenie czerwone, oraz ałłel £⁺ umożliwiający ekspresję ałlełi z locus A. Allele te powstały w wyniku mutacji punktowych, opisanych w rozdziale: Mutacje. Allel dominujący E^d, kodujący czarny kolor, jest homologiczny do allelu £^s0 u myszy. W łańcuchu polipeptydowym kodowanym przez allel E^s0 nastąpiła zamiana trzech kolejnych cząsteczek leucyny na aminokwasy leucyna-prolina-leucyna, natomiast u bydła ten sam fragment allelu E^d koduje następującą kolejność aminokwasów: prolina-leucyna-leucyna.

Locus A koduje syntezę białka, będącego antagonistą białka MSH-R. W locus tym są dwa allele: dominujący A⁺ (synteza pigmentu brązowego) i recesywny a. Allele z tego locus mogą wykazać ekspresję tylko wtedy, gdy w locus E jest genotyp £⁺_. U zwierząt z genotypem E⁺E⁺ lub E⁺e allel A⁺ koduje umaszczenie brązowe, natomiast allel a w układzie homozygotycznym — recesywne czarne.

Fenotypy czarny dominujący (determinowany przez allel E^d) i czarny recesywny są nieodróżnialne. Niestety dotychczas nie przeprowadzano badań molekularnych locus A.

Wyniki badań porównawczych wskazują na homologię działania alleli z locus Extension (£) u bydła i myszy. Wszystkie allele dotychczas zidentyfikowane w locus E u bydła mają odpowiadające im allele u myszy, natomiast w locus A tylko w przypadku allelu recesywnego a jest analogiczny allel u myszy. Z kolei allel A⁺ u bydła wydaje się wywoływać efekt różny od działania większości innych alleli z locus Agouti (A) opisanych dotychczas u ssaków.

169