str0044

proces degeneracji włókien, prześledzić na kolejnych skrawkach odchodzące od niego drogi nerwowe.

W razie uszkodzenia (przecięcia) neurytu — jednej z wypustek komórki nerwowej, występują trzy rodzaje degeneracji. Pierwszą jest tzw. degeneracja Wallera. Obejmuje ona ten odcinek aksonu, który utraci! połączenie z ciałem komórki. Drugi rodzaj to zwyrodnienie (degeneracja) wsteczne. Przejawia się ono zmianami w ciele komórki, której wypustkę uszkodzono. Trzeci — to degeneracja transsynaptyczna. Można ją wykazać w następnym neuronie, z którym uszkodzony neuron jest połączony. Zwyrodnienie neuronu jest wynikiem braku właściwej impulsacji niezbędnej do jego prawidłowego funkcjonowania. Ostatnio do wyznaczania połączeń nerwowych wykorzystuje się zjawisko tzw. transportu wstecznego. Polega ono na tym, że niektóre związki chemiczne umieszczone w pobliżu zakończenia neurytu są przez ten neuryt wychwytywane i transportowane niejako „pod prąd” do ciała komórkowego neuronu. Jeżeli do jakiejś struktury mózgowej wprowadzimy niewielką ilość enzymu - peroksydazy chrzanowej, zostaje on wchłonięty do zakończeń nerwowych i przedostaje się do odległych nawet ciał komórkowych neuronów, do których należą te zakończenia. Wywołane przez enzym zmiany chemiczne w komórce można uwidocznić za pomocą specjalnej techniki barwienia. A zatem w odróżnieniu od metod degeneracyjnych, które pozwalają ustalić, do jakich ośrodków podążają włókna nerwowe z uszkodzonej struktury, sposób oparty na zjawisku transportu wstecznego daje odpowiedź na pytanie, jakie ośrodki mózgowe lub rdzeniowe

zwyrodnienie

transsynaptyczne

Rys. 12. Metody badania połączeń między ośrodkami nerwowymi. A — rodzaje zwyrodnień po uszkodzeniach neuronów, B — uwidacznianie neuronów metodą transportu wstecznego

44