str0067

Poza kierunkiem przebiegu, kryterium podziału szlaków rdzeniowych może być ich znaczenie funkcjonalne. Rozróżniamy zatem:

1.    Szlaki czuciowe przewodzące do ośrodków czuciowych mózgowia impulsy z reccp-torów dotyku, bólu, temperatury i czucia głębokiego.

2.    Szlaki domóżdżkowe przewodzące do móżdżku impulsy z receptorów narządu ruchu,

I skóry i innych.

3. Szlaki piramidowc przesyłające impulsy z okolicy ruchowej kory mózgowej do ośrodków ruchowych rdzenia. Za pomocą tych szlaków układ nerwowy steruje ruchami dowolnymi.

4. Szlaki pozapiramidowe, które przekazują do ośrodków ruchowych rdzenia impulsy z pozapiramidowych ośrodków ruchowych. Impulsy te biorą udział w regulacji napięcia mięśniowego oraz w koordynacji i utrzymaniu płynności ruchów.

Ponadto wśród dróg zstępujących znajdują się:

a) połączenia z ośrodków wegetatywnych mózgowia do ośrodków wegetatywnych rdzenia. Umożliwiają one regulację czynności narządów wewnętrznych przez mózgowe mechanizmy Sterujące.

b) szlaki o słabo poznanej lokalizacji, biegnące z układu siatkowatego i jąder szwu do ośrodków czuciowych rdzenia. Regulują one przepływ impulsów czucia bólu przez te ośrodki, a więc filtrują informację docierającą z receptorów bólowych do ośrodków bólu.

Do dróg wstępujących należą, oprócz wymienionych, włókna nerwowe niosące do ośrodków mózgowych impulsy czucia trzewnego, a także wielosynaptyczny układ połączeń zlokalizowany w powrózkach tylnych i przekazujący do ośrodków mózgowych część informacji bólowej.

Szlaki czuciowe

Jak dowiemy się w rozdziale 5, poszczególne rodzaje czucia

i skórnego, tj. dotyku, bólu i temperatury są związane z odrębnymi receptorami, a także z odrębnymi włóknami nerwowymi. Włókna te początkowo przebiegają w jednym pniu nerwowym wraz z włóknami niosącymi informację z receptorów czucia głębokiego i z receptorów mięśniowych. Ciała komórkowe wszystkich neuronów aferentnych przekazujących te rodzaje czucia znajdują się w zwojach rdzeniowych. Jednak rozmieszczenie wypustek centralnych tych neuronów w obrębie korzenia tylnego i ich dalszy przebieg nie są jednakowe. Wypustki niosące impulsy czucia dotyku (precyzyjnego) i czucia głębokiego zajmują przyśrodkową część korzenia, natomiast te, które przekazują informację termiczną i bólową oraz dotykową o małym stopniu, precyzji — część boczną (rys. 24). W obrębie rdzenia kręgowego dochodzi do dalszego rozdzielenia tych włókien w następujący sposób: 1. Wypustki centralne neuronów czuciowych niosące impulsy czucia dotyku (precyzyjnego) i czucia głębokiego nie kończą się w rdzeniu kręgowym, lecz wchodzą do powrózków tylnych i biegną dalej w kierunku wstępującym.

2. Wypustki niosące impulsy czucia bólu i temperatury wnikają do rogu tylnego, kończą się tam i tworzą synapsy z neuronami czuciowymi II rzędu. Synapsy te, wraz z ciałami komórkowymi neuronów II rzędu wchodzą w skład ośrodków czuciowych rdzenia kręgowego. Aksony neuronów czuciowych II rzędu przechodzą przez spoidło szare na przeciwległą

67