s6(2)

KONSTRUKTYWIZM

środków przymusu. Według pierwszego kryterium użycie siły militarnej może być uznane za właściwe w celu odparcia bezpośredniego zagrożenia, ale niewłaściwe dla zapewnienia realizacji wyznawanych wartości. Państwa różnią się także poziomem akceptacji użycia środków przymusu. Niemcy wymagają na przykład formalnej zgody wewnętrznej i zewnętrznej, zanim użyją siły, a Stany Zjednoczone mniej liczą się z opinią międzynarodową, nie oczekują więc autoryzacji zewnętrznej, pozostawiając swobodę działania swojemu prezydentowi”. Na rysunku 6.1 zostały przedstawione kultury strategiczne Unii Europejskiej według Europejskiej Strategu Bezpieczeństwa (jasne koło) i Stanów Zjednoczonych po M września 2001 r. (ciemna elipsa).

Konstruktywistyczne wyjaśnienia Wspólnej Polityki Bezpieczeństwa i Obrony

Konstruktywizm bada proces społecznej interakcji między różnymi aktorami oraz. wpływ idei i dyskursów na preferencje aktorów, /godnie z teorią strukturyzacji Anthony'ego Giddensa struktura Wspólna Polityka Bezpieczeństwa i Obrony (WPBiO) i podmioty ją tworzące wzajemnie się konstytuują. Podzielane zasady, normy i przekonania kształtują właściwości aktorów. Za pomocą wywiadów, ankiet i analizy dyskursu konstruk-tywiści badają, jak w procesie tworzenia i wprowadzania w życie WPBiO przedstawiciele państw członkowskich i instytucji unijnych godzą różne tradycje polityki zagranicznej oraz różne kultury strategiczne i biurokratyczne”.

Konstruktywiści twierdzą, że WPBiO zmienia tożsamości i interesy państw w niej uczestniczących. Na skutek socjalizacji państwa przyjmują punkt widzenia wspólnoty. Powstaje europejska kultura bezpieczeństwa, której cechą jest delegitymizacja polityki siły i desckurytyzacja życia politycznego i społecznego. Zasadnicze znaczenie mają więc czynniki kulturowe, które kształtują narodowe polityki bezpieczeństwa, w tym skłonność państw do używania siły materialnej. Odpowiedź Unii Europejskiej na wojnę w Gruzji może zostać wyjaśniona w kontekście wartości podzielanych przez państwa członkowskie, takich jak prawa człowieka, demokracja, integralność

^M Chmioph O. Meyer. Tkeorisląg Europom Sirategk Ciihure. Betnren Con*er%enct and the hrrsiisencr of Natu /uil faitniy, »C0P$ Workuig Docunvenl", nr 204 (Juive 2004). s. 5.

^M Chrótoph O. Meyer, Evi Stnckmann, Sohnii/ying Conttructrrism: How Matenal and Ido/tional Factors Ir.irrMi In Eumptan Dtfence, Journal of Common Market Studies" 2011,1. -49. nr I, 1.63-64.

KwnJnAł/wWiccr*

Wv,Vńrrj    tU.-IMCMZetwa i Ot»C»

Bezpic-

Międzynarodowa legitymacja Środków przymusu

A

zgoda Rady 8ezp*ezertstwa ONZ

kom nsus

między mocarstwami

WartoSo jako cel

pozyc.a nowe \ oi>'ona Jicgcmo- zagrożenia twyjonur Mistyczna dla be/pe-X c/ehstwa

pomoc/ defTOkracj*' /kulturowy maęjnfna/ wolność /kolonializm

człowieka

nadzór parlamentarny

I

zgoda komiytucyjiUkhadowa

Wewnętrzna legitymacja Środków przymusu

Rysunek 6.1. Kultury strategiczne Unii Europejskiej i Stanów Zjednoczonych

Źródło. Chrótcph O. Meyer, TlKorinng Europcan Strategie Cultore. fletwecn CoMcrgcnce and thc Ptrsiihnce o/ National Dhtnft/. .CEPS Woikirg Oocumont^-. nr 204 (Jur* 2004). s. 6.

terytorialna i bezpieczeństwo ludzkie”. Otwarte jest pytanie, czy Unia tu ropejska uzyska spójność strategiczną w wyniku konwergencji narodowyc kultur strategicznych. Krytycy wskazują, żc konslruktywiści w sposób nic dostateczny uwzględniają czynniki materialne, przez co nic są w stanie trał nic wyjaśnić zmian w ramach WPBiO.

^u Roy II Gmsbcrg. Susan li lYnksa, P\t Europton Union tn Global Sccnniy: Tht Milics i Import. New York: Palgrasc Macmiłlan 2012, s. S0