str10 2

2 Realizm

Realizm polityczny uważany Jest za najbardziej wpływową orientację teoretyczną w badaniu stosunków międzynarodowych. Realistyczny paradygmat rozwija się wokół pojęcia suwerenności państwa oraz jej logicznej konsekwencji. Jaką Jest międzynarodowa anarchia¹. Utrzymuje on. że najlepiej zrozumiemy procesy i wydarzenia w stosunkach międzynarodowych, badając interesy i siłę państw. Centralne pytanie dotyczy problemu, dlaczego konflikt i wojna pojawiają się w historii ludzkości niezależnie od czasu, miejsca czy kultury. Na podstawie obserwacji sceny międzynarodowej na przestrzeni historii realiści stwierdzają, że państwa „stale przygotowują się do wojny, uczestniczą w wojnie lub leczą się po wojnie"^{2 3 4}. Przemoc i wojna są immanentnymi cechami systemu międzynarodowego, dlatego musimy je zrozumieć i zaakceptować.

Realizm przyjmuje, że ludzie jawią się innym ludziom niejako osobne jednostki ludzkie, lecz Jako członkowie grupy związanej więzami lojalności. Aktorzy w polityce międzynarodowej definiowani są według posiadania suwerenności, czyli uznania państwowości i sprawowania kontroli nad terytorium i ludnością¹. Zorganizowane terytorialnie suwerenne państwa są aktorami unitarnymi i jednorodnymi w tym sensie, że rząd jest jedynym wyrazicielem polityki państwa. Państwa zachowują się racjonalnie, co oznacza, że wybierają rozwiązania dla siebie najkorzystniejsze. Podejmując działania, oceniają potencjalne zyski i straty, określają cele. rozważają sposoby ich realizacji i używają dostępnych zasobów dla urzeczywistnienia wybranych opcji. Rządy mają monopol na prawnie uzasadnione użycie siły wobec własnego społeczeństwa. W skali międzynarodowej poczucie społeczności, wspólnych wartości, norm. standardów sprawiedliwości i celów jest słabsze. Państwa dążą do zapewnienia sobie bezpieczeństwa kalkulując siłę własną w stosunku do siły innych państw*.

1

   Arend Lijphart. The Struciure oj the Theoretical Reuolution iii International Relations. „International Studies Quarterly“ t. 18. nr 1 (1974). s. 43: Stcfano Guzzinl. Realtsm lr\ International Relations and International Polltlcal Economy. The Continuing Story oj a Death Foretold. London-New York 1998. Routledge. s. 27.

2

   Hans J. Morgenthau. Politics Among Nations. The Struggle for Power and Peace. New York 1967. Knopf. s. 36.

3

   Robert Gilpin. The Rlchness oj the Tradition oj Polltlcal Realtsm. w: Robert O. Kcohanc. Neorcalism and Its Critics. New York 1986. Columbia Unlvcrslty Press. s. 304-305: Brtan Ho-cking. Michael Smith. World Politics. New York 1990, Harvestcr Wheatsheaf. s. 80.

4

   Kenneth W. Thompson. Polltlcal Rcalism and the Crisis oj World Politics, Princeton 1960. Princeton Unlverslty Press.