strona (76)

2)    wysiłek angażujący 10—30% maksymalnego pułapu tlenowego — praca średnio ciężka,

3)    wysiłek angażujący 30—50% maksymalnego pułapu tlenowego — praca ciężka,

4)    wysiłek angażujący 50% i więcej maksymalnego pułapu tlenowego — praca bardzo ciężka.

Określenie maksymalnej wielkości pułapu tlenowego i wykorzystania odpowiedniego procentu przy konkretnej pracy fizycznej wymaga specjalnych urządzeń do badania przemiany gazowej. Są one trudno dostępne w większości szpitali i przychodni. Dlatego praktyczniejszy wydaje się wskaźnik, który określa stopień ciężkości pracy na podstawie liczby czynnych przy jej wykonywaniu zespołów dynamicznych:

1.    Wysiłki lokalne. Angażują 30% globalnej masy mięśniowej. Będą to wysiłki charakterystyczne dla kinezyterapii miejscowej.

2.    Wysiłki regionalne. Pracuje przy ich wykonywaniu 30—60% wszystkich mięśni.

3.    Wysiłki ogólne. Absorbują podczas pracy powyżej 60% wszystkich mięśni.

Doświadczony terapeuta dość łatwo może rozróżnić w sposób przybliżony charakter wysiłku ze względu na liczbę pracujących mięśni, co pozwoli mu właściwie dozować wielkość obciążenia.

Celem ćwiczeń ogólnokondycyjnych jest:

1.    Hiperkompensacyjny rozwój siły mięśniowej.

2.    Rozwój wytrzymałości ogólnej chorego.

3.    Zapobieganie zjawiskom wynikającym z akinezji mimowolnej, zwłaszcza w czasie leczenia połączonego z przywiązaniem do łóżka szpitalnego.

4.    Utrwalanie i doskonalenie wyników leczenia operacyjnego przez wykorzystanie go w leczeniu czynnościowym.

5.    Formowanie w miejsce utraconych nowych mechanizmów zastępczych, dostosowanych do potrzeb chorego.

6.    Wyrabianie aktywności, samodzielności przez czynnik współzawodnictwa występujący prawie zawsze w tej grupie ćwiczeń.

7. Na podstawie ww. czynników kształtowanie ogólnej sprawności fizycznej i rozwój fizjologicznych mechanizmów adaptacyjnych co najmniej do poziomu przed zachorowaniem.

Metodyka ćwiczeń ogólnokondycyjnych

Miejscem do prowadzenia ćwiczeń jest przede wszystkim sala gimnastyczna lub inne pomieszczenie adaptowane. Wyposażenie sali do ćwiczeń powinno składać się z przyrządów i przyborów. Pod pojęciem przyrządów rozumie się sprzęt cięższy, montowany na stałe, nie-przenośny. Zaliczyć do niego należy: drabinki przyścienne, tramy, ławeczki, drążki, kółka gimnastyczne, liny, kraty, tablice koszowe. Przybory to sprzęt przenośny składowany w podręcznym magazynku, przygotowywany na każdą jednostkę lekcyjną w zależności od jej celu. Najczęściej używane przybory to ciężarki jednoręczne (hantle), sprężyny (ekspandery), sztangielki, szarfy, woreczki, piłki ciężkie, siatkow^re i koszykowe. Sprzętem o istotnym znaczeniu są materace gimnastyczne, na których ćwiczy się w pozycjach leżących. Wyposażenie sali powinno zależeć od dominującej w danym zakładzie leczniczym jednostki chorobowej, od formy prowadzenia zajęć i od wieku ćwiczących. Adaptacja nietypowych pomieszczeń na sale gimnastyczne jest możliwa prawie w każdych warunkach lokalowych, ale wymaga inicjatywy i dobrego przygotowania zawodowego terapeuty. Jeżeli tylko warunki atmosferyczne na to pozwalają, należy dążyć do prowadzenia tych zajęć na otwartym powietrzu.

Ćwiczenia ogólnokondycyjne oparte są na toku lekcyjnym lekcji wychowania fizycznego, który składa się z trzech części: wstępnej, głównej i końcowej. W pierwszej należy stosować ćwiczenia, które w sposób racjonalny przygotują narządy i grupy mięśniowe do największego natężenia wysiłku cze-

76