strona (89)

poleca stosowanie stymulacji, która ma wywołać naturalne reakcje ruchowe. Stymulatorami mogą być bodźce dotykowe (prawidłowy chwyt), słowne (perswazja) czy emocjonalne (barwne zabawki). Usprawnianie powinno być poprzedzone dokładną oceną rozwoju umysłowego i motorycznego dziecka w celu doboru odpowiednich wzorców ruchowych. Podobnie jak w innych metodach autorka przywiązuje dużą rolą do nawiązywania odpowiedniego kontaktu między dzieckiem a terapeutą. Jeśli jest to możliwe, wszystkie ćwiczenia i zadania ruchowe powinny opierać się na zabawach ruchowych.

Metoda Brunstrom. Dotyczy schorzeń ośrodkowego układu nerwowego powstałych w wyniku udarów mózgowych. Istotną nowością w tym postępowaniu jest tendencja przystosowania czynnościowego do zaistniałych i utrwalonych zmian patologicznych. W porównaniu z innymi metodami jest to postępowanie nietypowe, ponieważ na ogół każda z nich zakłada najpierw zniesienie zmian patologicznych, a dopiero potem budowę prawidłowych wzorców ruchowych. Jeżeli np. pacjent cierpi na patologiczny odruchowo-spa-styczny przeprost tułowia w pozycji stojącej, co uniemożliwia mu bezpieczne chodzenie (obawa przed upadkiem do tyłu), to w myśl założeń tej metody nie należy zwalczać wspomnianego odruchu, bo jest to w większości przypadków niemożliwe, tylko wyuczyć pacjenta takiego postępowania, które wyeliminuje ryzyko upadku. Będzie to w tym konkretnym przykładzie, np. zgięcie stawów biodrowych i kolanowych.

Posługiwanie się tą ciekawą — opartą na adaptacji — metodą wymaga bardzo dobrej znajomości anatomii, biome-chaniki i neurofizjologii. Neurofizjolo-gii dlatego, że drugą charakterystyczną cechą metody Brunstrom jest próba reedukacji funkcji przez tzw. odruchy skrzyżowane. Jeżeli u pacjenta z niedowładem połowiczym chce się uzyskać np. wyprost w stawie kolanowym lewym, to należy ćwiczyć oporowo przeciwną, prawą kończynę dolną w ruchach zgięcia i wyprostu też w stawie kolanowym. Wykorzystana zostaje tutaj synergia kontralateralna (patrz kinezyterapia indywidualna). Metoda ta może być wartościowym uzupełnieniem innych, w przypadkach trudnych z ki-nezyterapeutycznego punktu widzenia.

Metoda Rood. Powstała na podstawie wzorców rozwoju układu nerwo-wo-mięśniowego dziecka. Zakłada się, że równolegle ćwiczenia układu somatycznego i wegetatywnego sprzyjają reedukacji funkcji ruchowych. Autorka uważa, że przez odpowiedni dobór ćwiczeń można odzyskać utraconą funkcję w sposób naturalny.

Poza omówionymi istnieją metody, których znaczenie terapeutyczne jest niewielkie, a które posiadają dużą wartość historyczną i przez to są godne wzmianki. Należą do nich niewątpliwie metody Kenny, Klappa i Phelpsa.

Metoda Kenny. Powstała w związku z epidemiami choroby Heine-go-Medina w połowie lat trzydziestych tego stulecia. Autorka, australijska pielęgniarka, stopniowo doskonaliła system postępowania leczniczego, który podzielić należy na dwa etapy. Pierwsza faza była stosowana jeszcze w okresie zakaźnym choroby i polegała na tzw. kocowaniu. Zabieg polegał na nagrzewaniu nad parą wodną wełnianych koców do temperatury 60°C, po czym wykorzystywano je do okładów na porażone okolice ciała. Uzyskiwano w ten sposób głębokie przegrzanie, które poprawiało miejscowo krwiobieg i trofikę mięśni, stwarzało warunki do rozluźnienia napiętych obronnie więzadeł, ścięgien zakończeniowych mięśni i torebek stawowych. Okłady te łagodziły także bóle mięśniowe i stwarzały możliwości do wykonywania ćwiczeń biernych w stawach porażonych kończyn. Ruchy bierne były prowadzone w dość charakterystyczny sposób, który polegał na tym, że ruch był wykonywany w niepełnym zakresie zarówno w odniesieniu do pozycji wyjściowej, jak i końcowej. Co 10, 15° następowało zatrzymanie ruchu w celu wykonania docisku na powierzchnie stawowe. Działanie to uaktywniało czucie głębokie (propriocep-tywne). Właśnie z powodu tych przerw