skanuj0313

cznice mogą być wykonywane z żeliwa, ale ze względu ma wymagane stosowanie materiałów o własnościach przeciwciernych wykonuje się je często ze stali stopowych, z brązu i innych specjalnych stopów.

Ślimaki stanowią najczęściej całość z wałem, rzadziej są wykonywane jako oddzielne części nasadzane na wał. Ślimacznice są budowane podobnie jak koła walcowe. Gdy wymagane jest zastosowanie materiałów drogich i deficytowych, wieńce uzębione ślimacznic wykonuje się jako osobne pierścienie nasadzone na żeliwny korpus koła.

Zwoje ślimaka mogą być toczone lub frezowane obwiedniowo, najczęściej frezem ślimakowym. Zależnie od wymagań dotyczących dokładności wykonania lub wynikających ze stosowania ślimaków hartowanych wykonuje się następnie szlifowanie zwojów, a przy bardzo dużej dokładności — również docieranie. Uzębienie ślimacznic wykonuje się w zasadzie metodami stosowanymi w obróbce kół walcowych o zębach skośnych. Różnica polega na tym, że uzębienie jest wykonywane na wklęsłym wieńcu. Podczas obróbki obwied-niowej stosuje się promieniowy lub styczny dosuw frezu. Ponadto należy podkreślić, że wymiary frezu ślimakowego są ściśle związane z wymiarami ślimaka — różnią się jedynie tym, że frez ma zęby większe o wartość luzów.

Do wykonania uzębień ślimacznic stosuje się inne frezy ślimakowe niż do kół skośnych, różne są bowiem wartości modułów m_x. Jeśli nawet moduł m_x odpowiada modułowi m stosowanemu w przekładniach walcowych, to i tak konieczne są inne frezy, gdyż wartości podziałki i modułu w kołach skośnych są określone w przekroju normalnym do linii zęba, w ślimacznicach natomiast

—    w przekroju czołowym.

Przy konstruowaniu przekładni ślimakowych należy również uwzględnić odpowiednie ułożyskowanie ślimaka i ślimacznicy oraz smarowanie i chłodzenie przekładni. W ślimakach występują duże siły poosiowe, dlatego do łożyskowania ślimaków stosuje się jednocześnie dwa łożyska toczne: poprzeczne i wzdłużne lub też łożysko skośne (stożkowe). Wały ślimacznic łożyskuje się podobnie jak wały kół walcowych o zębach skośnych.

Smarowanie przekładni zębatych, w tym ślimakowych, jest stosowane w celu zmniejszenia tarcia między współpracującymi zębami (a tym samym zapobiegania ich szybkiemu zużyciu) oraz w celu chłodzenia zębów. W przekładniach otwartych, w których koła są całkowicie odsłonięte, stosuje się okresowe nakładanie smaru stałego lub gęstopłynnego albo smarowanie ciągłe

—    z użyciem olejarek kroplowych. W przekładniach zamkniętych w szczelnym korpusie (np. w reduktorach) wybór rodzaju smarowania zależy od prędkości obwodowej. Najczęściej stosuje się smarowanie zanurzeniowe (przy v ^ 12 m/s), polegające na częściowym zanurzeniu koła w oleju, oraz smarowanie strumieniowe polegające na natrysku oleju w miejsce zazębienia się kół (przy v > 12 m/s) lub na wytwarzaniu mgły olejowej przez natrysk oleju na powierzchnię boczną kół (przy v ^ 20 m/s).

Ze względu na niską sprawność przekładni (zwłaszcza samohamownych) dużą część mocy jest tracona na przyrost ciepła, wskutek czego wzrasta

313