TB PFP A Sitek023

Zgodnie z art. 227 Konstytucji RP „Centralnym bankiem państwa jest Narodowy Bank Polski. Przysługuje mu wyłączne prawo emisji pieniądza oraz ustalania i realizowania polityki pieniężnej. Narodowy Bank Polski odpowiada za wartość polskiego pieniądza".

Rada Polityki Pieniężnej ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej. Składa ona również Sejmowi, w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego, sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej.

Na podstawie przyjętych założeń polityki pieniężnej, kierując się nimi, Rada Polityki Pieniężnej:

1)    ustala wysokość stóp procentowych NBP,

2)    us tala stópy rezerwy obowiązkowej banków i wysokość jej oprocentowania,

3)    określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych,

4)    zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP,

5)    przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP,

•'SjPhtstala zasady operacji otwar tego rynku.

>■ ’ Natomiast podstawowym zadaniem Zarządu NBP jest realizacja uchwał Rady Polityki Pieniężnej, w tym zwłaszcza uruchamianie działań operacyjnych związanych z realizacją założeń polityki pieniężnej. Rada Polityki Pieniężnej dokonuje ocen działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej.

7. a

Polityka pieniężna to całokształt rozwiązań i działań, które są podejmowane w gospodarce narodowej w celu zaopatrzenia jednostek gospodarczych w pieniądze i kredyt, a także w celu regulowania wielkości pieniądza (zob. W. L. Jaworski, [w:] M. Iwanicz-Drozdowska, W. L. Jaworski, Z. Zawadzka, Bankowość. Zagadnienia podstawowe, Warszawa 2008, s. 65).

Za politykę pieniężną odpowiedzialny jest przede wszystkim bank centralny, W którym skupiają się wszystkie prace związane z tworzeniem jej koncepcji. Odpowiedzialność ta jednak istnieje również po stronie państwa (rządu), które ustalając zasady polityki finansowej, określa cele fiskalne, ale również cele polityki pieniężnej.

Podstawowym celem polityki pieniężnej jest utrzymanie stabilnego poziomu cen. Stabilność ta jest bowiem jednym z elementów gwarantujących warunki wzrostu gospodarczego. Dodać należy, że cele polityki pieniężnej należy utożsa-

54'

A. Mikos-Sitek, Prawo finansów publicznych

miąć z celami, jakie stawia się przed polityką gospodarczą danego kraju, jest ona bowiem częścią tej polityki.

W celu realizacji polityki pieniężnej NBP może wykorzystywać określone ustawowo narzędzia. Zaliczmy do tej grupy narzędzia zarówno o charakterze administracyjnym, jak również rynkowym.

8. c

Na podstawie art. 5 PrBank można wyodrębnić dwie kategorie czynności bankowych:    .......... ,_t> .

1)    czynności bankowe sensu stricto (art. 5 ust, 1 PrBank) oraz

2)    czynności bankowe sensu largo (art, 5 ust. 2 PrBank).

W przypadku pierwszej ze wskazanych kategorii ~ mamy dtt r/ynlciila z czynnościami zastrzeżonymi dla banków, jednak w sytuacji, kiedy jir/eplny ud rębnych ustaw tak stanowią - mogą je również wykonywać inne uprawnione do tego jednostki organizacyjne, inne niż banki.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 PrBank, czynnościami bankowymi sensu stricto są:

1)    przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,

2)    prowadzenie innych rachunków bankowych,

3)    udzielanie kredytów,

4)    udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw,

5)    emitowanie bankowych papierów wartościowych,

6)    przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych,

7)    wydawanie instrumentu pieniądza elektronicznego,

8)    wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.

Druga z wymienionych kategorii - czynności bankowe sensu largo, oznacza usługi, które mogą być świadczone nie tylko przez banki, ale także przez innych przedsiębiorców. Czynności te są czynnościami bankowymi, o ile są wykonywane przez banki. Zalicza się do nich:

1)    udzielanie pożyczek pieniężnych,

2)    operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty,

3)    wydawanie kart płatniczych oraz wykonywanie operaq'i przy ich użyciu,

4)    terminowe operacje finansowe, .

5)    nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych,

6)    przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnianie skrytek sejfowych,

7)    prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych,

8)    udzielanie i potwierdzanie poręczeń,

55

A. Mfos-Sitefc, Prawo finansów publicznych