Tworzywa sztuczne (3)

655

/ / . /. Wiadomości ogólne

Stosowane w technice polimery ze względu na strukturę można podzielić _na polimery krystaliczne i bezpostaciowe, chociaż trudno znaleźć takie, które przedstawiałyby sobą materiały krystaliczne w całej swojej masie — zawsze obok dominujących obszarów krystalicznych występują obszary szkliste. Przykładem takiego polimeru jest polietylen.

Często kryterium klasyfikacji polimerów stanowi zastosowanie w technice; z tego względu polimery dzieli się na materiały konstrukcyjne, włóknotwórcze, adhezyjne, powłokowe, termo- i elektroizolacyjne oraz kauczu ko podobne. Wadą większości polimerów, ograniczającą ich stosowanie jako materiałów konstrukcyjnych, jest ich mały współczynnik sprężystości i mała odporność na pełzanie oraz ograniczony zakres temperatury długotrwałego użytkowania. Polimery o właściwościach materiałów konstrukcyjnych są zaliczane do grupy tzw. polimerów inżynieryjnych lub specjalnych. Należą do nich: polistyren, polichlorek winylu, żywice epoksydowe, nienasycone żywice poliestrowe, fenoplasty, poliamidy, poliwęglany, poliuretany i inne. Oczywiście, każdy z tych materiałów (polimerów) w procesach aplikacyjnych jest poddawany kontrolowanej modyfikacji, najczęściej z zastosowaniem różnych napełniaczy wzmacniających.

W literaturze przedmiotu spotyka się często klasyfikacje polimerów ze względu na zachowanie w zmiennych warunkach termicznych.

Tradycyjnie za podstawę klasyfikacji polimerów przyjmuje się sposób ich otrzymywania, a zwłaszcza mechanizm reakcji chemicznych, zachodzących na etapie łączenia merów i tworzenia układów wielkocząsteczkowych.

Ze względu na charakter tych reakcji rozróżnia się:

— żywice polimeryzacyjne (np. polietylen, polipropylen, polistyren, polichlorek winylu, polioctan winylu, polimetakrylan metylu i inne), w przypadku których podczas polireakcji następuje połączenie identycznych monomerów bez wydzielenia resztkowych produktów reakcji, stąd polimer jest zwielokrotnieniem monomeru i nosi nazwę homopolimeru; żywice powstałe z różnych monomerów, ale według tego samego schematu, określa się kopolimerami, np. kopolimer trójskładnikowy ABS (akrylonitryl—butadien—styren),

~~ żywice polikondensacyjne (np. fenoplasty, aminoplasty, poliamidy, poliestry, poliwęglany i inne), w przypadku których najczęściej różne monomery wyjściowe reagują ze sobą, tworząc makromolekuły o dużym ciężarze cząsteczkowym, a reakcje zachodzą z wydzieleniem produktu ubocznego (np. H2O, HC1); zdolność do tego typu polireakcji mają proste związki organiczne o specyficznej strukturze i odpowiednim składzie chemicznym, jak np. fenole, aldehydy, mocznik, melamina, kwas ftalowy, glikol, gliceryna itd.

żywice poliaddycyjne (np. poliuretany, epoksydy), w przypadku których łączenie prostych monomerów wyjściowych następuje na skutek przegrupowa-