Od sprawności mięśni oddechowych i ich unerwienia zależy zdolność wentylacyjna płuc czyli ilość powietrza jaka może wniknąć do dróg oddechowych i opuścić je w jednostce czasu. Zaś miarą zdolności respiracyjnej jest ilość gazów oddechowych wymienionych w tym czasie miedzy krwią a powietrzem w pęcherzykach płucnych. Zmiany częstotliwości i głębokości oddechu można mierzyć i rejestrować graficznie przy pomocy spirometrii czy torakografii.
Spirometry służą do mierzenia objętości powietrza wprowadzanego do płuc i usuwanego stamtąd podczas różnych stopni nasilenia ruchów oddechowych. Torakografy zapisują ruchy oddechowe klatki piersiowej i brzucha.
Kryteria sprawności oddychania
1 .Częstotliwość oddechów nie jest stała i waha się w zależności od gatunku, wieku, płci, pozycji ciała, warunków otoczenia i czynnościowych stanów organizmu. Dorosły człowiek oddycha przeciętnie z częstotliwością 15 razy na minutę, noworodek - 50, osesek - 30, a dziecko szkolne - 20. Najrzadziej oddycha człowiek podczas snu i odpoczynku w pozyq'i lezącej - 12 razy, w pozycji siedzącej 18 razy, a stojącej ponad 20 razy na minutę. Częstotliwość znacznie zwiększa się pod wpływem wysiłku fizycznego oraz pobudzenia psychicznego i emocjonalnego, przy niedoborze tlenu, nadmiarze dwutlenku węgla, podczas gorączki i zbyt wolnego krążenia krwi.
2.Rodzaje objętości i pojemności płuc. Rozróżnia się zasadniczo trzy ustawienia klatki piersiowej stany płuc:
□ Spoczynkowe - w momencie zakończenia spokojnego wydechu
□ Maksymalnie wdechowe
□ Maksymalnie wydechowe.
Objętości płuc to elementarne i niepodzielne części składowe całej pojemności płuc (w ml).
Pojemność to suma odpowiednich objętości.
Wyróżniamy tu:
> TV - objętość pojedynczego oddechu (500ml)
> IRV - objętość zapasowa wdechowa czyli największa objętość powietrza, jaką można wciągnąć do płuc uzupełniając ich napełnienie do szczytu spokojnego wdechu (2000 ml)
> ERV - objętość zapasowa wydechowa czyli największa objętość powietrza, którą można wytchnąć poczynając od końca spokojnego wydechu (1500ml)
82