wp2 2

288 Marcin Sarnowski

znajdują odzwierciedlenie w języku. Na tej zasadzie wchodzą do użytku ogólnego terminy posiadające już ugruntowane odpowiedniki w języku słoweńskim np.: imidz zamiast podoba, czy fundacija w miejsce wyrazu ustanova.

Język angielski pełni obecnie funkcję języka ogólnoświatowego i dlatego jego wpływ najwyraźniej odczuwany jest w szybkim przepływie informacji oraz przyjmowaniu nowości. Jedną z najbardziej zagrożonych dziedzin jest sport, będący w ciągłym rozwoju, który przez swoją powszechność popularyzuje język angielski. Na poziomie poszczególnych języków narodowych przyswajanie nowych pojęć odbywa się właśnie za pośrednictwem języka angielskiego. Bardzo często zmiany i modyfikacje w sporcie (podobnie jak i w innych dziedzinach) są zbyt szybkie i użytkownicy języka automatycznie przejmują terminy obcojęzyczne. Jako przykład można podać stosunkowo nową dyscyplinę sportową, która w angielskim oryginale nosi nazwę surfingu. W języku słoweńskim weszły do obiegu terminy: surf, surfati, surfanje, surfar. Próba zastąpienia wyrazów obcych powiodła się i obecnie fimkcjonująokreślenia: deska, deskałi, deskanje, des kar, Wraz z rozwojem i ugruntowywaniem się tej dyscypliny sportowej stopniowo wypierane są terminy angielskie, co jest zgodne z pożądanym procesem przyswajania wyrazów obcych. Jednak często zdarza się, iż w użyciu pozostaje wersja obcojęzyczna, przystosowana do wymogów fonetyki języka słoweńskiego, jak np. w wypadku słowa sport².

Język jako instrument służący komunikacji ma naturę pragmatyczną i błyskawicznie odzwierciedla wszelkie zmiany społeczno-kulturowe. Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy z procesów zachodzących w języku; przyswajanie obcych słów i zanieczyszczanie języka następuje nieświadomie. Dla wielu obce elementy językowe mają szczególną atrakcyjność: jednym chodzi o wyjątkowość, którą tym zdobywają wśród innych, inni twierdzą, że obce wyrazy sąmocniejsze, inni znowu, iż mogą się nimi wyrażać bardziej precyzyjnie, co ma miejsce w przypadku nowoczesnych technologii i nauk komputerowych.

To właśnie w tej dziedzinie toczy się najbardziej zacięty spór o to, czy należy usankcjonować wyrazy obcego pochodzenia. Podstawowy leksem oznaczający maszynę liczącąpiciwotnic posiadał w języku słoweńskim formę kompjuter (ang. Computer), jednak rychło został zamieniony przez wyraz racunalnik. Taka postać wydaje się być całkowicie logiczna i kompetentna, zważywszy, że źródłosłów w obu językach jest taki sam: ang. Computer pochodzi od łacińskiego computare („liczyć”), natomiast słoweński racunalnik wziął swoją formę od czasownika racuna-ti (liczyć). Istnieje szereg wyrazów, w których forma angielska zastąpiona została z czasem formą rodzimą, np.: skeneńj - ćltalnik, Shareware -preizkusneprogra-me, e-mail - e~posta, desktop publishing- namizno uredniśtvo, world wide web -svetovni splet, prezentacija -predstavitev, używa się nawet określenia medmreźje dla słowa Internet.

Spektakularnym przykładem sporu o terminologię informatyczną jest debata dotycząca określenia płyty kompaktowej. Językoznawcy zaproponowali termin zgośćenka, co obudziło liczne protesty ze strony pragmatyków, dla których określenie to przywodzi na myśl raczej rodzaj zupy aniżeli nośnik informacji. Obecnie więk-