zarządzanie ćwiczenia 5

Opis przypadku

Kłopoty „Astry”

Przedsiębiorstwo „Astra” produkuje trzy typy urządzeń do pomiaru ciśnienia: manometry ręczne samochodowe, manometry przemysłowe stosowane w procesach technologicznych, manometry laboratoryjne. Poszczególne typy manometrów wytwarzane są odrębnie w trzech wydziałach produkcyjnych.

Przedsiębiorstwo zatrudnia stosunkowo dobrze wykwalifikowaną kadrę pracowników. Do 1990 r. wysokie kwalifikacje miała przede wszystkim kadra techniczna (inżynierowie, konstruktorzy i technolodzy oraz organizatorzy produkcji). Po 1990 r. przedsiębiorstwo zaczęło ściągać specjalistów z zakresu ekonomiki, zarządzania finansami oraz marketingu. W pionie z-cy dyrektora ds. ekonomicznych utworzono bowiem dział controllingu, zajmujący się kontrolą kosztów działalności oraz planowaniem organizacyjnym i strategicznym, a w pionie z-cy dyrektora ds. handlowych utworzono dział marketingu, zajmujący się prowadzeniem analiz rynkowych oraz promocją i reklamą produktów przedsiębiorstwa.

Mimo tych zmian organizacyjnych i poważnego wzmocnienia kadrowego, przedsiębiorstwo ma coraz większe trudności ze sprzedażą swoich produktów. W porównaniu z 1989 r, sprzedaż manometrów ręcznych w 1996 r. spadla o 20%, manometrów przemysłowych o 25%, a manometrów laboratoryjnych o 30%. Spadek sprzedaży następował stopniowo, bez gwałtownego załamania w 1990 r„ tak charakterystycznego dla innych przedsiębiorstw państwowych. Powodem łagodnego charakteru spadku sprzedaży było przede wszystkim to, że przedsiębiorstwo w znikomym tylko stopniu sprzedawało swoje wyroby na rynku byłego RWPG. Przedsiębiorstwo było monopolistą na rynku krajowym, a część produkcji (około 30%) sprzedawało za granicą — w Niemczech, Francji, Wlk. Brytanii, Hiszpanii oraz w USA i Kanadzie.

Po 1990 r. przedsiębiorstwo po raz pierwszy zetknęło się z konkurencją na rynku krajowym. Manometry zaczęły bowiem być sprowadzane z zagranicy, głównie ze Szwecji i Włoch, przez firmy dystrybucyjne zarówno polskie, jak i zagraniczne. Manometry z importu, co prawda droższe, miały jednak znaczną przewagę jakościową nad produktami „Astry”. Podobnie na rynkach zagranicznych pojawili się nowi konkurenci oferujący produkty bardziej nowoczesne i znacznie szybciej reagujący na potrzeby klientów aniżeli „Astra”. W tej sytuacji dystrybutorzy zagraniczni coraz bardziej niechętnie zawierali umowy z „Astrą”, warunkując je często znacznym obniżeniem ceny przez tę firmę.

Przedsiębiorstwo „Astra” podjęło próby przystosowania się zarówno biernego, jak i czynnego do powstałej sytuacji. Przystosowanie bierne polegało na stosownej redukcji zatrudnienia, rezygnacji z rozwiniętej kiedyś bardzo funkcji socjalnej (stołówka, ośrodek wczasowy) i wynajmowania własnych obiektów a także urządzeń i powierzchni produkcyjnych obcym użytkownikom. Do pewnego czasu i w pewnym stopniu pozwalało to wyrównywać straty ponoszone na skutek zmniejszenia sprzedaży.

Przystosowanie czynne polegało natomiast na próbach podjęcia walki konkurencyjnej poprzez poprawę jakości produktów, ich udoskonalanie i wprowadzanie nowych produktów na rynek. Na podstawie informacji z działu marketingu o tendencjach rynkowych, konstruktorzy i technolodzy w dziale technicznego przygotowania produkcji w pionie z-cy dyrektora ds. technicznych pracują nad projektami nowych produktów. Projekty te są następnie opracowywane w dziale organizacji produkcji w pionie z-cy dyrektora ds. produkcyjnych, gdzie opracowuje się plan uruchomienia produkcji i jej system organizacyjny. Opracowanie trafia z kolei do działu controllingu w celu ustalenia kosztów produkcji i zasad budżetowania. Projekt przekazywany jest następnie do działu sprzedaży w pionie z-cy dyrektora ds. handlowych dla ustalenia ceny nowego produktu oraz opracowania zasad i form dystrybucji; wreszcie ponownie do działu marketingu —: celem przygotowania planu promocji i reklamy nowego produktu.

Mimo zgodnej opinii o wysokich kwalifikacjach personelu zajmującego się realizacją procesu przygotowania nowych produktów, przedsiębiorstwo nie jest w stanie podjąć skutecznej walki konkurencyjnej ze swoimi konkurentami.

Pytania:

1.    Jaki typ struktury organizacyjnej występuje w przedsiębiorstwie?

2.    Z czego mogą wynikać trudności w przystosowaniu się omawianego przedsiębiorstwa do warunków konkurencji rynkowej?

3.    Jakie rozwiązania strukturalne byłyby w firmie pożądane?