Ziemianie

ZIEMIANIE

Zabrano im pałace, 1222 dwory, zamykano w więzieniach, wywożono na Sybir, nie pozwolono osiedlać się w promieniu 30 kilometrów od dawnej siedziby. Szydzono z nich, nazywano pasożytami, wrogami ludu. Wyrosło kilka pokoleń Polaków przekonanych, że ziemiaństwo odeszło już w przeszłość na zawsze.

A jednak są. żyją - Bramccy. Potoccy. Lubomirscy. Radziwiłłowie, Tyszkiewiczowie, Czartoryscy... Na liście członków Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego obok przedstawicieli możnych rodów nie brak też zwykłych, pospolitych nazwisk dawnych właścicieli folwarków, dworków Woje nazwisko, mimo ze zawsze miałam 1 mam ziemi tyle ile w doniczce na oknie, powtarza się aż dziewięć razy

Po raz pierwszy po wojnie zebrali się w lutym tego roku w kamienicy Johna w Warszawie Po raz pierwszy też wtedy mogli publicznie przyznać się do swego pochodzenia. W prasowych relacjach z tego sejmiku nie obyło się jeszcze bez kpiny i drwiny. - Czego om właściwie chcą⁷ - pytano Nie uznają reformy rolnej? Zamierzają odebrać chłopom ziemię?

Nie zamierzają! Na l Zjeździe Ziemians-twa Polskiego, który odbył się w sali Politechniki Warszawskiej 15 września br„ wielokrotnie podkreślali: - Nie będziemy dochodzić swoich krzywd przez krzywdy innych Chłopska własność iest dla nas święta i na pewno nie będziemy jej kwestionować.

Chcą natomiast powstrzymać proces sprzedaży zabytkowych zespołów dwors-ko-parkowych osobom trzecim. Przecież państwo nie może sprzedawać cudzei własności - mówią Nie ma funduszu na utrzymanie dworów, dworków i pałaców Większość z nich to dziś po prostu ruina. W 1945 roku władza ludowa przejęła 22 tysiące takich obiektów, z czego aż 19 tysięcy uległo dewastacji. Oddanie ich dawnym właścicielom to jedyna szansa uratowania resztek typowo polskich zabytków kultury narodowej. To chyba obojętne, dla dobra sprawy - twierdzą ziemianie, czy właściciel sam odbuduje dwór i zamieszka w mm. czy też znajdzie sponsora, który mu w tym dopomoże, albo sprzeda dwór takiemu nabywcy, który uratuje ten zabytek od całkowitej zagłady

Marzy im się sprawiedliwość dziejowa, ale z całą pewnością nie chcieliby, jak piszą w dokumentach przygotowanych na Ziazd, „przyczynić się do rumy wspólnego państwa" Owszem, domagaią się odszkodowania. ale znają doskonale obecną sytuację gospodarczą kraju i wiedzą, że „wypłaty gotówkowe z pewnością me wchodzą w rachubę Wydaje się. ze iedyna droga wiedzie przez obligacje państwowe z wieloletnim terminem wvkuou. tak. bv o-obciązeń finansowych dla państwa". A przecież są już bardzo wiekowi

-    Mnie już nikt me poznaje, zwierza się była dziedziczka Grodzca koło Konina, 89-tetma pam Elżbieta Kwilecka.

-    Miałam trzy folwarki na Lubelszczyż-me, dziś mam 85 lat. jestem zupełnie sama. mówi pam Mana Karpińska

Sędziwy wiek, emocje i wypełniona po brzegi sala Politechniki Warszawskiej sprawiły. że kilka razy przerywano obrady z|az-du pytaniem - Czy jest na sali lekarz bo ktoś zasłabł?

A w kuluarach sprzedawano trzeci numer wydawanego w Białymstoku „Gońca Kresowego" i pierwszy numer „Ziemianina". W tym ostatnim ciekawa lista dziesięciu największych właścicieli ziemskich w Polsce w roku 1922. Na czele listy Maurycy Klemens hrabia Zamoyski -190 900 ha. Na dziesiątym miejscu Ferdynand Edmund książę Radziwiłł - 42 020 ha

ZORA KAMIŃSKA