(2)

Wstęp 1. Wielkości fizyczne i związki pomiędzy nimi

Podstawowym pojęciem, którym posługujemy się w całym kursie fizyki, jest pojęcie wielkości fizycznej.

Wielkość fizyczna zwana niekiedy krótko wielkością, jest to fizyczna cecha zjawiska lub ciała, którą można określić ilościowo.

Innymi słowy wielkościami fizycznymi będziemy nazywali wszystko to, co jesteśmy w stanie zmierzyć. Będzie to zatem masa, czas, długość czy opór elektryczny: wielkości zaliczane do wielkości fizycznych skalarnych, ale również wielkości fizyczne wektorowe jak prędkość, siła, przyspieszenie czy indukcja magnetyczna. Wielkości te, jak pamiętamy, określamy podając wartość, kierunek, zwrot i punkt przyłożenia.

Chcąc zmierzyć daną wielkość fizyczną musimy zawsze dysponować wzorcem tego samego rodzaju co mierzona wielkość fizyczna. Tak więc chcąc zmierzyć długość musimy dysponować wzorcem długości, aby zmierzyć masę musimy mieć wzorzec masy itd. Fizycy bardzo dokładnie określili podstawowe jednostki pozwalające na odtworzenie wzorca nawet wtedy, gdyby wzorce z Międzynarodowego Biura Wag i Miar zostały zniszczone.

Obok trzech podstawowych, powszechnie używanych jednostek: kilograma (kg), metra (m) i sekundy (s), fizycy musieli określić jeszcze cztery inne - kelwin (K), amper (A), kandelę (cd) i mol (mol). Dopiero te siedem jednostek miar, z takimi pomocniczymi jednostkami jak radian (kąt płaski) oraz steradian (kąt bryłowy), pozwala zdefiniować jednostki wszystkich wielkości, które występują w fizyce.

Bardzo często podając jednostki fizyczne używamy przedrostków określających krotność w stosunku do jednostki podstawowej np.

1 km = 1000 m.

W tym przypadku „k” oznacza kilo, czyli 1000.

Poniżej zamieszczono tabelę przedrostków do tworzenia wielokrotności jednostek.

Przedrostek	Oznaczenie	Mnożnik
eksa	E	10^18 =1000 000 000 000 000 000
peta	i	10^15 = 1000 000 000 000 000
tera	T	10^12 = 1000 000 000 000
jgiga	o	10^9. = 1000 000 000
mega	M	10^6 =1000 000
kilo	k	10^3El000
hekto	h	10^2 =100
deka	da, .	10^1 .= 10
decy	n	10'^1 =0,1
centy		10'^2 =0,01
mili	m	10'^3 =0,001
mikro	1*	li* =0,000001
nano	n	10'^9 =0,000 000 001
piko	; P V	IM = 0,000 000 000 001
femto	f	10"* V. 0,000 000 000 000 001
atto	a	IBS ~ 0,000 000 000 000 000 0