Łacina 6

16

expellit et inter Albanos regnat. Rhea geminos filios habet: Romulum et Remum. Amulius, qui Rheae filios timet, in altum fluvium puerum iactat. Sed fluvius Romulum et Remum ad terram portat. Itaąue fiuvius pueros conservat. In ripa iacent gemlni et clamant. Lupa audit et appropinąuat; ubi geminos videt, in speluncam portat et ibi nutrit. Postea Faustulus agricóla geminos invenit et in casam suam portat.

Per multos annos gemlni in agricolarum casis habftant. Tandem in patriam reveniunt.

multus, -a - liczny multi - wiele annus, -im - rok

Numitor - legendarny król Alby, brat Amuliusa. Został przez brata pozbawiony tronu. Odzyskał władzę dzięki swym wnukom, Romulusowi i Remusowi

Albani, -orum m - mieszkańcy Alby, jednego z najstarszych miast italskich, według legendy kolebki Rzymu (Alba Longa w Lacjum) regno, -are - rządzić, królować filius, -im — syn habeo, -ere - mieć, posiadać una, -ae - jedna filia, -ae / - córka

Rhea Silvia, Rheae Silviae - mityczna córka króla Alby, pierwsza westalka tyrannus, -im - tyran, absolutny władca expellit - wypędza e, ex (z abl.) - z gemmus - podwójny, bliźniaczy gemlni, -orum - bliźnięta

II

qui - który

fluvius, -im - rzeka

altus - wysoki, głęboki

iacto, -are - rzucać, porzucać

itaąue - przeto

puer, -im - chłopiec U

conservo, -are - przechowywać, ocalać

ripa, -ae, - brzeg

iacćo, -ere - leżeć

clamo, -are - krzyczeć, głośno wołać

lupa, -ae / - wilczyca

audio, -ire - słyszeć, słuchać

appropinąuo, -are - zbliżać się

ubi - gdy, skoro

spelunca, -ae / - jaskinia, grota

ibi - tam, tamże

nutrio, -ire - żywić, karmić

postea - potem, później, następnie

agricóla, -ae m - rolnik

invenio, -ire - napotykać, znajdować

casa, -ae / - chata, chałupa

sua, -ae - swoja

habfto, -are — mieszkać

revenio, -ire - powracać

Romulus et Remus Romam prope Faustuli casam aedificant. Scd rixa est inter geminos; itaąue Romulus solus laborat. Primum deos orat, dćinde aratro Romae muros designat; tum murum aediflcat. Adhuc non alti sunt muri, ubi Remus appropinąuat. Remus, ubi parvos muros videt, ridct. Tum Celer, unus e R omuli amicis Remum rogat: „Cur rides?”. Remus respondet: „Rideo, quod muri parvi sunt” - et trans mururta saltat. „Quod rides” - inąuit Celer - „te ncco”. Deindc hasta Remum necat. Romulus ad murum properat et Remum mortuum videt. Primum dolel, dcinde „O arnice - inąuit - iure Remum necas, quod trans murum niillal”. Ita de Romulo et Remo poetae fabulam narrant. Romulus per llltillos annos inter Romanos solus regnat.

propc (/. acc.) - blisko, w pobliżu nml lecz

rlxit, -uc / - kłótnia, sprzeczka llłlor (z acc.) - między NoIiin sam

lilboro, -arc - pracować

primum - najpierw

dOllH, -im - bóg

uro, -arc - prosić, modlić się

(lóliulc - następnie

Itrutro - pługiem

ilonlgno, -arc - oznaczać, określić iiilliuc aż dotąd, dotychczas, ciągle jeszcze Ilon •- nic parvus - mały rideo, -erc - śmiać się

unus - jeden

amicus, -im - przyjaciel

rogo, -are - pytać

cur? - dlaczego?

respondeo, -ere - odpowiadać

quod - ponieważ, dlatego że

trans (z acc.) - za, poza

salto, -arc - skakać

inąuit - rzecze, mówi

hasta, -ae / - włócznia

mortuus - martwy, zmarły

dolco, -erc - smucić się, martwić się

iure - słusznie

ita - tak

Objaśnienia gramatyczne

Deklinacja II. Do deki. II należą rzeczowniki zakończone w nom. sing. nu -us, -er rodzaju męskiego i rzeczowniki na -um rodzaju nijakiego. (ienctivus sing. zakończony jest na -i. Wzór odmiany rzeczownika rodzaju męskiego (masculinum) zakończonego na -us:

MiiNciiIina deklinacji II o-tematycznej:

Singularis    Pluralis

Nom.	ann-us	(rok) ann-i	(lata)
(len.	ann-i	ann-orum
Dul,	ann-o	ann-is
Acc.	ann-um	ann-os
Abl.	ann-o	ann-is
Voc.	ann-e	ann-i
Wzór odmiany		rzeczownika rodzaju męskiego zakończonego
Nom.	magfśtcr	(nauczyciel)	magistr-i (nauczyciele)
.....	magistr-i		magistr-orum
Diii.	magistr-o		magistr-is
Acc,	magistr-um		magistr-os
Abl.	magistr-o		magistr-is
Voc.	magister		magistr-i