0000114 (2)

pewnia niewielkie powiększenie obrazu rentgenowskiego, co ułatwia interpretację. Pod kontrolą ekranu wykonuje się 32—36 celowanych zdjęć, posługując się kratką, najczulszymi drobnoziarnistymi filmami i najmniejszym ogniskiem (0,3 mm²).

Dla uwidocznienia łąkotki przyśrodkowej kończynę nieznacznie zginamy w stawie kolanowym, a podudzie odwodzimy w celu rozszerzenia przyśrodkowej części szpary stawowej. Zdjęcia celowane łąkotki bocznej wykonujemy w maksymalnym wyproście w stawie i lekkim przywiedzeniu podudzia. Zmieniając pod kontrolą ekranu rotację kończyny wykonujemy średnio po 16 zdjęć na każdą łąkotkę. Na koniec wykonujemy dwa zdjęcia profilowe w lekkim zgięciu stawu kolanowego oraz w zgięciu do 45° z rotacją wewnętrzną podudzia. To ostatnie zdjęcie uwidocznia szczególnie dokładnie więzadła krzyżowe. Po skończonym badaniu niektórzy zalecają usunięcie powietrza i resztek środka cieniującego oraz nałożenie elastycznej opaski na kilka dni.

Artrogram prawidłowego stawu kolanowego uwidacznia kontury torebki stawowej, kaletek, więzadel i łąkotek. Zarysy łąkotek dzielą jamę stawową na górną i dolną.

Kaletki stawu kolanowego: 1) bursa suprapatellaris rozciąga się kilka cm ponad górnym biegunem rzepki; 2) bursa paplitea przylega do stawu piszczelowo-strzałkowego: 3) bursa semimembranoso-gastrocnemica widoczna jest w okolicy przyczepów mięśni o tej samej nazwie.

f.ąkotki mają kształt klinów, których podstawy łączą się z zarysem torebki stawowej. Każda z łąkotek ma odpowiednie wymiary w obrębie rogów (przedniego i tylnego) oraz części pośredniej; ich wysokość wynosi około 3 mm. szerokość łąkotki przyśrodkowej w obrębie rogu przedniego wynosi około 6 mm, w rogu tylnym 14 mm, łąkotki bocznej w rogu przednim 10 mm, w rogu tylnym 9 mm (ryc. 347).

Starannie wykonane badanie pozwala spostrzec bez trudu wszystkie odchylenia od stanu prawidłowego wymienione poprzednio jako wskazania do badania.

Artrografia stawu biodrowego

Artrografię tę wykonuje się rzadko: u dzieci prawie wyłącznie w l.c.c. (określenie charakteru części kostnych i chrzęstnych stawu i ich wzajemnego stosunku); u dorosłych wskazaniem do artrografii bywa niekiedy chrzęstniakowatość i oddzielająca martwica chrzęstno-kostna. U małych dzieci pożądane jest znieczulenie ogólne; miejsce wkłucia znajduje się 1 cm poniżej więzadła pachwinowego i I cm bocznie od a. femoralis (w zwichnięciu z większym przemieszczeniem bardziej bocznie i ku górze), u dorosłych w odległości 2—3 cm od wymienionych punktów. Igłę kieruje się ku górze i przyśrodkowo. U dzieci wprowadza się 1—3 ml środka cieniującego, u dorosłych do 5 ml. U małych dzieci z l.c.c. wykonujemy zdjęcie a-p, w odwiedzeniu i rotacji wewnętrznej oraz pozycji Lauensteina. Szczególnie ważne jest określenie kształtu chrzęstnego brzegu panewki, który jest wyznaczany głównie przez kształt recessus supraarticularis.

Artrografia stawu barkowego

Miejsce wkłucia (najlepiej pod kontrolą wzmacniacza elektronowego lub ekranu telewizyjnego) może znajdować się zarówno od strony przedniej, przednio-bocznej, jak i grzbietowej. Po usunięciu ewent. płynu wprowadza się dostawowo 8—12 cm środka cieniującego, który rozprowadza się wewnątrz stawu przez wykonywanie ruchów kończyną. Następnie wykonuje się trzy zdjęcia w ułożeniach podanych przez Lindbloffla. Wykonujemy 3 zdjęcia przednio-tylne. Chory siedzi:

1.    Ramię i przedramię przywiedzione do tułowia, zgięcie w stawie łokciowym do 90°.

2.    Ramię odwiedzione do 70°. W obu wymienionych ułożeniach promień centralny padający na górną część panewki jest skierowany doogonowo pod kątem 25°.

458

HAIJANIA Z UŻYCIFM SROIłKOW CIENIUJĄCYCH