0000120

119

Leczenie zach. w zależności od przyczyn niedomogi kręgosłupa

Konsultacje neurochirurgiczne były przydatne i często bardzo pomocne w ustaleniu dalszego postępowania. Zdecydowana większość przypadków była leczona zachowawczo, przez stosowanie zabiegów fizykalnych, balneoterapii, wyciągów ekstensyjnych za miednicę i relaksacyjnych w odpowiednim ułożeniu. Tę część leczenia traktując jako przygotowawczą, główną uwagę skupiono na --kinezyterapii dobierając odpowiednie ćwiczenia: rozluźniające dla grup mięśniowych nadmiernie napiętych, bolesnych i wzmacniające dla mięśni osłabionych wiotkich. Przez zastosowanie takiego doboru zabiegów uzyskiwano stan zmniejszonej bolesności, rozluźnienie odcinków napiętych, mocny gorset mięśniowy, co w całości leczenia miało zasadnicze znaczenie.

W przypadkach niedomogi kręgosłupa spowodowanej zmianami zwyrodnieniowymi stosowano diatermię krótkofalową lub okłady parafinowe, uzyskując przegrzanie mięśni napiętych i bolesnych. Przyłożenie prądów diadynamicznych w zakresie MF, CP, LP oraz ich działanie przeciwbólowe, rozluźniające i przeciwzapalne było dobrze znoszone przez pacjentów. Kąpiele jodobromowe, solankowe oraz delikatne ćwiczenia początkowo rozluźniające, a później wzmacniające w wodzie i na sali stosowano bardzo ostrożnie ze względu na boles-ność 1 wiek pacjentów. Uzyskiwano w ten sposób stan poprawy, lecz często niezbyt trwały z powodu utrwalonych zmian kręgosłupa.

Przy wykrytych zmianach wrodzonych kręgosłupa w odcinku lędźwiowo--krzyżowych oraz związanej z tym osłabionej zwartości kręgosłupa stosowano fizykoterapię: diatermię krótkofalową z prądami DD, galwanostymulację mm. grzbietu-, ćwiczenia czynne mm. grzbietu brzucha, pośladków, rozładowując ujemny bilans napięć mięśniowych, dawały z zasady dobre efekty lecznicze.

Specjalnego postępowania wymagały przypadki wypadnięcia tzw. dysku ze względu na bardzo dużą bolesność, trudności w poruszaniu się i często zagrożenie wystąpienia niedowładów. Pacjenci z ostrymi zespołami bólowymi byli odciążani przez' leżenie w łóżku na twardszym podłożu przez okres 7—10 dni, dołączając do tego odpowiednie leczenie farmakologiczne: przeciwbólowe, przeciwzapalne i rozluźniające napięte mm. kręgosłupa. Po tym okresie uzyskiwano zwykle zmniejszenie bolesności i częściowe wyprostowanie odruchowego skrzywienia kręgosłupa. Stan chorego miejscowy i ogólny ulegał poprawie, co umożliwiało wprowadzenie zabiegów fizykoterapeutycznych, jak: diatermia krótkofalowa, prądy DD, okłady parafinowe dające dalsze zmniejszenie bólu i rozluźnienie mm. przykręgosłupowych, szczególnie m. erector trunci. Równolegle do tych zabiegów leczniczo-przygotowawczych wprowadzano dobrane co do rodzaju i siły ćwiczenia czynne — początkowo w odciążeniu, a następnie z dawkowanym oporem — mm. grzbietu, rozluźniając ich wzmożone bolesne napięcie, a wzmacniając osłabione mm. brzucha i pośladków. Działając z jednej strony poprzez wyciągi na rozciągnięcie przestrzeni międzykręgowych, szczególnie w odcinku wypadniętego jądra miażdżystego, a z drugiej strony poprzez ćwiczenia, oraz stwarzając mocny gorset mięśniowy, wydaje się, że ułatwiamy powrót na swoje miejsce wypadniętego „dysku". Ćwiczenia wykonywano w sali lub dużej wannie, korzystając z masażu podwodnego. Okres leczenia usprawniającego w tych stanach trwał około 6 tygodni i we wczesnych przypadkach w 60ⁿ/o uzyskiwano trwałą poprawę, w 30% leczenie trzeba było powtórzyć raz lub kilka, zależnie od stopnia zastarzenia zmian, lecz też udawało się otrzymać dłuższy lub krótszy okres poprawy. Natomiast 10% przypadków skierowano do zabiegu operacyjnego w Klinice Neurochirurgicznej jako niekwalifiku-jące się do leczenia zachowawczego. Bardzo niechętnie proponowano pacjentom gorsety lub sznurówki, ulegając czasem propozycjom neurologów lub neurochirurgów.