skanuj0328

Rodzaje poślizgu. W zależności od przyczyn, powodujących ślizganie sae powierzchni współpracujących podczas pracy przekładni, rozróżnia się;

•    poślizg sprężysty, wynikający ze sprężystych odkształceń po wierzch-kół w miejscach styku;

•    poślizg geometryczny, występujący wzdłuż linii styku koła czynnego i biernego wskutek różnych prędkości obwodowych;

•    poślizg trwały (przeciążeniowy), powstający wskutek zbyt małego d=> cisku kół, przeciążenia przekładni zwiększającego ugięcia wałów, zużyca przekładni ciernych itp.

Poślizgi powodują obniżenie sprawności przekładni (która w zależności od rodzaju przekładni wynosi 0,75    0,98) oraz zmienność przełożenia.

Materiały cierne. Materiały współpracujących kół ciernych powinny charakteryzować się małym tarciem toczenia, dużym tarciem poślizgu, wysoką wytrzymałością zmęczeniową, dużą odpornością na zużycie oraz dobrys odprowadzaniem ciepła. Małe tarcie toczenia uzyskuje się w przypadki materiałów o małych odkształceniach sprężystych i dużym E; wymaga t* jednak stosowania dużych sił docisku dla uzyskania dość dużej siły tarcia Zmniejszenie siły docisku jest możliwe w przypadku materiałów o duż>n współczynniku tarcia poślizgu (ślizgania), które wykazują większą odkształ-calność pod obciążeniem, mniejszą odporność na zużycie itp.

W praktyce stosuje się następujące pary materiałów:

—    stal hartowana — stal hartowana,

—    stal (żeliwo) — guma, skóra, tworzywa sztuczne, drewno.

Każda z tych par pozwala tylko na częściowe spełnienie omówionyc± wymagań, ponieważ równoczesne ich spełnienie nie jest praktycznie możliwe Bardziej narażone na zużycie jest koło mniejsze, wykonywane ze stai (żeliwa).

Przekładnie cierne o stałym przełożeniu stosuje się rzadko, głównie wówczas, gdy nie jest wymagana dokładność przełożenia. Umożliwiają one przenoszenie mocy do 15 kW przy prędkości obwodowej do 25 m/s.

12.3. Zasady obliczania przekładni ciernych

Przekładnie walcowe z kołami gładkimi. Schemat najprostszej przekładni ciernej o stałym przełożeniu i kołach walcowych gładkich przedstawiono na rys. 12.2 (także 12.1 a). Przy uwzględnieniu poślizgu przełożenie przekładni wynosi

(12.1)

ni _ Dj n₂ Z>i(l - e)

gdzie:

Di, Z>2 — średnice kół ciernych,

e — wartość poślizgu, wynosząca przeciętnie 0,2 ^-3%, zależnie od stosowanych materiałów.

328