0007

w główkach na część pomiarową próbki zaleca się, aby długość części roboczej spełniała zależność: dla próbek okrągłych od₀>3 mm

Lf - Lq + 2 do-,	(4.13)
dla próbek płaskich o aO > 0,2 mm
^= A) ^ 2^,	(4.14)
dla próbek nieproporcjonalnych
Lc — Lq 1 2 by.	(4.15)

Na próbkach przed próbą rozciągania musi być zaznaczona początkowa długość pomiarowa Lo oraz jej podział na działki 5 mm lub 10 mm.

4.5. Złomy próbek

Dodatkowe informacje o rodzaju materiału, jego strukturze, wtrąceniach i wadach wewnętrznych uzyskuje się na podstawie obserwacji złomu zerwanycli próbek. Rozróżnia się trzy rodzaje złomów:

a)    poślizgowy (ścięcie), charakterystyczny dla materiałów o dużej plastyczności; powstaje w wyniku zniszczenia materiału przez poślizg w płaszczyznach krystalograficznych;

b)    krachy jest wynikiem pokonania wewnętrznych sił spójności materiału w płaszczyźnie prostopadłej do kierunku działania siły rozciągającej; zniszczeniu nie towarzyszą widoczne odkształcenia plastyczne materiału;

c)    rozdzielczy zachodzi w płaszczyznach złomu kruchego, lecz poprzedzony jest odkształceniami plastycznymi

Typowy złom dla próbek stalowych okrągłych, to złom, w którym następuje Jednocześnie ścięcie pobocznicy i złom rozdzielczy rdzenia. Większy udział powierzchni ścięcia w całej po wierzchni złomu może świadczyć o wyższej zdolności materiału do odkształceń plastycznych.

Jeśli w objętości pomiarowej próbki mieści się wada jakiegokolwiek rodzaju, to może je ujawnić złom, który zwykle przebiega przez obszar jej występowania.

4.6. Wymagane wiadomości dotyczące ćwiczenia

Do wykonania ćwiczenia konieczne jest zaliczenie sprawdzianu z opanowania wiadomości dotyczących następujących zagadnień:

1.    Przebieg próby rozciągania;

2.    Wykres rozciągania z charakterystycznymi wielkościami;

3.    Rodzaje próbek używanych do badań;

4.    Definicje wielkości fizycznych wyznaczanych na podstawie próby rozciągania.

4.6.1. Przebieg ćwiczenia

1.    Przygotowanie próbek do badań

•    Dokonać pomiarów próbek i wykonać ich zwymiarowanc szkice.

•    Określić współczynnik proporcjonalności próbek

•    Dla próbek okrągłych wykonać pomiar średnicy części pomiarowej w trzech jej miejscach.

•    Dla próbek płaskich w podobny sposób pomierzyć ich szerokość i grubość.

•    Na powierzchni części roboczej próbek nanieść znaczniki końców odcinka pomiarowego oraz znaczniki pośrednie odcinków elementarnych.

•    Wyniki pomiarów oraz dane charakteryzujące próbki zanotować

2.    Próba rozciągania na maszynie wytrzymałościowej

•    Na podstawie wykonanych pomiarów próbek oraz przypuszczalnej wytrzymałości badanego oszacować wartość maksymalnej siły zrywającej.

•    Ustalić zakres pomiarowy maszyny.

•    Zamocować próbkę w uchwytach maszyny

•    Przeprowadzić próbę zrywania z rejestracją wykresu, (wykres opisać danymi próby)

•    Po zerwaniu dokonać pomiaru długości L„ próbki - zgodnie z metodyką przedstawioną w pkt.

63