02

14

chętnych. Jedną ze swych prac, którą wydal w 1615 r. zatytułował „Traktat o ekonomii politycznej". Dzieło to dotyczyło polityki skarbowej i administracyjno-gospodarczej państwa. Przymiotnik polityczna, z greckiego - społeczna, miał wskazywać, iż rozprawa poświęcona jest gospodarce całego państwa, którą zajmuje się właśnie ekonomia polityczna.

Ekonomia polityczna jako nauka została stworzona w XVII wieku w Anglii. Ojcem jej był William Pctty (1623-1687) - prekursor ekonomii klasycznej. Drugim obok Anglii - ośrodkiem formowania się ekonomii politycznej w wieku XVII była Francja, z jej przedstawicielem Pierre tle Boisquillebert.

Pierwszy system teoretyczny w historii myśli ekonomicznej stworzyli jednak - w połowic XVIII wieku - fizjokraei. skupieni wokół Francois Qiicsnav (ekonomista francuski, z wykształcenia lekarz), który zawarł istotę tego systemu w słynnej Tablicy ekonomicznej (Tableau economique - 1758-1759). Fizjokraei zwracali uwagę, że działalność ludzka musi się liczyć z istnieniem praw przyrody. Głosili maksymę liberalizmu gospodarczego. Główne źródło bogactwa kraju upatrywali w rolnictwie.

Poglądy fizjokratów odegrały wielką role w ożywieniu myśli ekonomicznej zwłaszcza w Polsce. Wybitnymi przedstawicielami lizjokratyzmu byli: profesor Akademii Krakowskiej ks. Antonii Popławski (1739-17S6), profesor Uniwersytetu Wileńskiego - biskup Hieronim Stroynowski (1759—1834). Pod wpływem lizjokratyzmu byli także Hugo Kołłątaj (1750-1812), Stanisław Staszic i (1755—1826) oraz Jan Śniadecki (1756-1830).\

Rola lizjokratyzmu, mimo, że to tlzjokratom niektórzy przypisują ojcostwo ekonomii politycznej, była jednak ograniczona. Ich koncepcje, poza Francją były uznawane w owym czasie w tych krajach, które nie wkroczyły jeszcze na drogę rozwoju przemysłowego, a mianowicie w Niemczech, Rosji i Polsce.

o

Ostatecznie jednak, powstanie ekonomii politycznej jako wyodrębnionej. samodzielnej dyscypliny nauki miało miejsce w Anglii, za sprawą Adama Smitha (1723-1790), twórcy klasycznej szkoły w ekonomii politycznej.

W pracy pt. ..Badania nad naturą i przyczynami bogactwa narodów " (1776), stworzył on zwarty system naukowy, będący syntezą ale i rozwinięciem dotychczasowego rozwoju myśli ekonomicznej.

Dalszy rozwój ekonomii politycznej jako nauki przypada na ucznia A. Smitha - I)avida Ricardo (1772-1823). który nawiązał w swej teorii do elementów teorii A. Smitha. Ponadto czerpał swoje doświadczenie z obserwacji gospodarki kapitalistycznej stadium manufakturowego i był świadkiem przewrotu przemy-