Do grupy I zaliczane są osoby z uszkodzeniem rdzenia w odcinku szyjnym, a niekiedy także z wysokim uszkodzeniem w odcinku piersiowym (tetraplegia oraz wysoka paraplegia). W grupie II, a czasami III, spotyka się przypadki paraplegii i paraparezy.
Szczegółowe określenie podjęcia inwalidztwa i zasady zaliczania do grup inwalidzkich zawiera rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej z 27.XI.1958 Dz. U. Nr 37 p. 368.
Inwalidztwo, jego grupę, czas powstania inwalidztwa, związek przyczynowy powstania inwalidztwa z wypadkiem w zatrudnieniu albo chorobą zawodową ustalają komisje do spraw inwalidztwa i zatrudnienia, tzw. KIZ, działające przy społecznych zakładach służby zdrowia. Zakres działania, tryb postępowania i organizację komisji normuje rozporządzenie Rady Ministrów z dn. 13.X.1958 r. Dz. U. Nr 65 p. 319 oraz rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej z dnia 13.X.1958 r. (Dz. U. Nr 73 p. 367). Komisje te są dwuinstancyjne — obwodowe i wojewódzkie. Od orzeczenia komisji obwodowej przysługuje odwołanie się w ciągu 14 dni do komisji wojewódzkiej. Orzeczenia komisji mogą być zaskarżane w sądzie lub trybunale ubezpieczeń społecznych.
Okres zatrudnienia niezbędny dla uzyskania renty inwalidzkiej zależny jest od wieku pracownika i wynosi:
18 do 20 lat — 1 rok
20 do 22 lat — 2 lata
22 do 25 lat — 3 lata
25 do 30 lat — 4 lata
powyżej 30 lat — 5 lat
W stosunku do ostatniej grupy wiekowej, to jest osób powyżej 30 lat, wymagane jest by przewidziany minimalny okres 5 lat przypadł na okres ostatnich 10 lat przed ustaniem zatrudnienia lub powstaniem inwalidztwa.
Wymienione okresy zatrudnienia nie są wymagane, jeżeli inwalidztwo powstało: 1) wskutek wypadku w zatrudnieniu,
2) w wieku poniżej 18 lat, 3) w wieku poniżej lat 20 z zastrzeżeniem, że pracownik podjął zatrudnienie przed ukończeniem 18 roku życia i pracował nieprzerwanie do czasu powstania inwalidztwa.
Definicja wypadku w pracy — istotną cechą wypadku jest jego nagłość. Za wypadek w pracy pozostając w związku z zatrudnieniem prawo uznaje ustawodawcze wypadki, którym ulegli pracownicy:
1) podczas lub w związku z wykonywaniem zwykłych czynności albo poleceń osób, którym podlegają z tytułu swego zatrudnienia,
2) w związku z wykonywaniem czynności w interesie zakładu pracy, nawet bez polecenia,
3) przy przechowywaniu, czyszczeniu, naprawianiu i przenoszeniu narzędzi pracy, chociażby dostarczonych przez samego pracownika,
4) w drodze do pracy i z pracy.
Wypadki zdarzające się w stanie nietrzeźwości wykluczają ich uznanie za wypadki w zatrudnieniu. Spowodowany nadużyciem alkoholu stan nietrzeźwości dowodzi, że wypadek pracownika wykonującego w tym stanie pewne czynności ma przyczynę nie w zatrudnieniu, lecz w stanie nietrzeźwości.
Jako wypadki w pracy traktowane są także przypadki, gdy uraz nastąpił:
1) w związku z wykonywaniem funkcji i zadań zleconych im przez organizacje polityczne, zawodowe, społeczne,
2) podczas zorganizowanej dobrowolnie lub zarządzonej przez władze żniwnej pomocy lub akcji mającej na celu ochronę plonów,
3) podczas Tatowania innych obywateli z niebezpieczeństwa grożącego ich życiu,
4) podczas udzielania przedstawicielowi państwowej władzy pomocy przy spełnianiu przez niego czynności zawodowych,
5) podczas brania udziału w ściganiu lub ujęciu osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub podczas ochrony innych obywateli przed napaścią.
Renty z tytułu wypadków wymienionych w punkcie 1 — 5 przysługują nie tylko pracownikom, lecz również osobom nie pozostającym w zatrudnieniu. (Dz.U. 1958 Nr 23 p. 97 rozporządzenie Ministra Pracy i Opieki Społecznej z 1954 r. Dz.U. Nr 35 p. 143, Dz.U. Nr 31 p. 141 1958 r.).
Poza ubezpieczeniami społecznymi duża grupa ludzi objęta jest ubezpieczeniem PZU (Państwowy Zakład Ubezpieczeń) indywidualnie, zbiorowo lub obowiązkowo.
Na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów z dn. l.XII. 1961 r. (Dz.U. Nr 55 p. 311 § 9 ust. 2) w sprawie obowiązkowych ubezpieczeń następstw nieszczęśliwych wypadków NW i odpowiedzialności cywilnej OC z ruchu pojazdów mechanicznych ustala się co następuje:
Za nieszczęśliwy wypadek uważa się każde zdarzenie działające z zewnątrz na ciało poszkodowanego w sposób nagły,
181